Redenen voor ontslag: de top 5
Wanneer mag ik mijn werknemer ontslaan en hoe?
Je mag een werknemer ontslaan, maar dan moet daar wel een goede reden voor zijn. Wat zijn de meestgebruikte redenen voor ontslag? En wat zijn de regels? In dit artikel nemen we je mee in een top 5 redenen voor ontslag.
Redenen voor ontslag: de top 5
In het ontslagrecht is vastgelegd dat een werkgever iemand alleen mag ontslaan, als daar een goede (lees: goed gefundeerde) reden voor is. In de wet noemen ze dit ‘redelijke grond’. Een werknemer mag zelf wel zonder goede reden ontslag nemen.
In de praktijk zijn dit de vijf meestgebruikte redenen waarom werkgevers iemand ontslaan:
Bedrijfseconomische redenen
Disfunctioneren van een medewerker
Een onherstelbaar verstoorde arbeidsrelatie, zoals bij een arbeidsconflict
Op staande voet
Langdurige ziekte
Hieronder zullen we elke reden kort uitwerken.
1. Ontslag om bedrijfseconomische redenen
Wanneer het niet goed gaat met je bedrijf, dan ontkom je er vaak niet aan: je moet medewerkers ontslaan. In dat geval spreken van ontslag om bedrijfseconomische redenen.
Je hebt dan twee mogelijkheden: ontslag met wederzijds goedvinden of toestemming aanvragen bij het UWV.
Het minst ingrijpend is ontslag met wederzijds goedvinden. Stel voor het dienstverband te beëindigen en geef je redenen daarvoor. Zijn jullie het na goed overleg eens over het ontslag? Stel een ontslagvergoeding vast en maak dan schriftelijke afspraken over de vergoeding en de einddatum
Kom je er samen niet uit? Vraag dan toestemming aan het UWV. Om die te krijgen, moet je aantonen dat je genoeg hebt gedaan om ontslag te voorkomen én moet je de reden van het ontslag goed kunnen onderbouwen. Het ontslag moet worden getoetst. Bij wet wordt dit door het UWV gedaan, tenzij in de cao is afgesproken dat een cao-commissie zo’n preventieve toets uitvoert.
2. Ontslag vanwege disfunctioneren
Ontsla je een werknemer omdat deze niet meer (voldoende) functioneert of niet meer geschikt is voor zijn werk, dan spreken we van ontslag vanwege disfunctioneren. De ontslagroute voor deze reden loopt via de kantonrechter. Met een goed opgebouwd personeelsdossier moet je aan kunnen tonen dat iemand niet voldoende functioneert, maar ook dat jij dit op tijd hebt laten weten aan de medewerker en samen hebt geprobeerd om het functioneren te verbeteren met begeleiding en/of bijscholing. Dit kan je aantonen met verslagen van functioneringsgesprekken, brieven en mails.
3. Ontslag vanwege een conflict
Is jullie arbeidsrelatie dusdanig beschadigd dat deze niet meer te redden is? Dan spreek je van ontslag vanwege een onherstelbaar verstoorde arbeidsrelatie. Dit kan een verschil in inzicht zijn tussen jou en je werknemer over invulling van de functie, botsende karakters of een fiks meningsverschil. Wanneer de relatie niet hersteld kan worden en er geen andere interne functie is waar iemand terecht kan, dan kun je voor deze reden ontslag aanvragen bij de kantonrechter.
4. Ontslag op staande voet
Met ontslag op staande voet wordt de arbeidsovereenkomst per direct beëindigd. Hiervoor moet je een dringende reden hebben. Je hoeft dan niet naar het UWV of de kantonrechter.
Redenen ontslag op staande voet
De dringende reden heet in het ontslagrecht ‘redelijke grond’. Redelijke grond voor ontslag op staande voet is bijvoorbeeld:
misleiding
diefstal
grove beledigingen
bedreiging
Een werknemer moet voor ontslag op staande voet ernstig verwijtbaar of ernstig nalatig handelen.
‘Onverwijld’ informeren
Heb je een dringende reden om een werknemer op staande voet te ontslaan? Dan moet je deze werknemer hierover zonder uitstel informeren (de wet zegt: onverwijld). Je kunt je medewerker bijvoorbeeld in een gesprek over het ontslag informeren en vervolgens direct een ontslagbrief geven. Laat je bij het opstellen van de brief helpen door een juridisch specialist. Het is belangrijk dat je werknemer het zo snel mogelijk te weten komt. Wat als je te lang wacht? Dan kan het zijn dat het ontslag niet rechtsgeldig is.
Snel onderzoek doen
Natuurlijk moet je kunnen aantonen dat je een dringende reden hebt voor ontslag op staande voet. Soms moet je eerst onderzoek doen om voldoende bewijs te verzamelen. Doe dat dan zo snel mogelijk, ‘onverwijld’.
De wet zegt niet hoeveel tijd je hier precies voor hebt (wat onverwijld precies inhoudt), maar als het om een eenvoudige zaak of een met weinig onderzoek gaat, dan gaat het vaak om een paar dagen. Is het een ingewikkelde zaak, bijvoorbeeld bij fraude waarbij naast onderzoek ook gelegenheid tot hoor- en wederhoor moet zijn, dan kan het om een paar maanden gaan.
5. Ontslag vanwege ziekte
In de eerste twee jaar van iemands ziekte mag je een zieke medewerker niet ontslaan. Dan geldt de wettelijke ontslagbescherming nog. Na twee jaar ziekte of arbeidsongeschiktheid, houdt deze ontslagbescherming op en kun je toestemming voor het ontslag van de werknemer aanvragen bij het UWV. Er moet dan aan de volgende voorwaarden voldaan worden:
De zieke medewerker is niet meer geschikt voor de overeengekomen werkzaamheden
Jij en je werknemer hebben genoeg re-integratie-inspanning verricht - maar zonder resultaat.
Re-integratie van de medewerker is binnen afzienbare termijn niet mogelijk.
Je kunt aantonen dat de medewerker niet binnen 26 weken weer aan het werk kan.
Werknemer ontslaan
Heb jij te maken met een van bovenstaande redenen voor ontslag en moet je iemand ontslaan? Dan krijg je te maken met strikte ontslagregels. Welke route je moet aanhouden, hangt af van de reden, maar de stappen zijn grotendeels hetzelfde. Lees hier de stappen die je moet volgen om een werknemer te ontslaan.
