Ontslag op staande voet, zo doe je het goed
Werknemer ontslaan vanwege dringende reden
Een werknemer ontslaan, dat doe je niet zomaar. Maar soms moet je wel. Zeker als iemand zich ernstig misdraagt. Ontslag op staande voet is dan een optie, maar pas op! Je moet wel voldoen aan strenge voorwaarden. Zo pak je het op de juiste manier aan.
You’re fired! In Hollywood-films wordt om de haverklap iemand de laan uitgestuurd. Wegwezen! In de Nederlandse praktijk gaat het over het algemeen iets voorzichtiger. Je mag iemand niet zomaar ontslaan na een fout. Maar in sommige gevallen kun je niet anders dan iemand direct ontslaan. Op staande voet. Wanneer is dat het geval? En aan welke eisen moet je voldoen?
Redenen voor ontslag op staande voet
Je mag een werknemer alleen op staande voet ontslaan als er een dringende reden is. Het moet gaan om ernstig verwijtbaar gedrag van je werknemer. Bijvoorbeeld als hij geld steelt van je bedrijf of als hij een collega heeft mishandeld. Ook als je werknemer een klant uitscheldt of zonder reden afwezig blijft, kun je overgaan tot direct ontslag.
Dringende redenen voor ontslag op staande voet
Bij dringende redenen voor ontslag op staande voet, kun je denken aan de volgende voorbeelden:
Fraude
Diefstal
Mishandeling
Grove belediging
Bedreiging
Misleiding
Dronkenschap
Roekeloos gedrag
Werkweigering
Schending van geheimhoudingsplicht
Er kunnen ook andere dringende redenen zijn. De reden moet in ieder geval helder zijn voor jou en je werknemer. Je moet de reden ook direct noemen als je een werknemer ontslaat op staande voet.
Andere redenen en vormen van ontslag
Naast ontslag op staande voet zijn er nog andere vormen van ontslag. Welke vorm je kiest heeft vooral te maken met de reden voor ontslag. Ook wel de ontslaggrond genoemd. Je hebt meerdere redenen voor ontslag.
Dit zijn de meest bekende vormen van ontslag:
Ontslag met wederzijds goedvinden: in goed overleg stop je de samenwerking.
Ontslag wegens disfunctioneren: je werknemer voert zijn functie niet goed uit.
Ontslag om bedrijfseconomische redenen: je kan het salaris niet meer betalen.
Ontslag tijdens ziekte: je werknemer is langdurig ziek (2 jaar) of regelmatig ziek waardoor je bedrijfsvoering ernstig verstoord wordt.
Wat de reden voor ontslag ook is, je moet het ontslag goed kunnen onderbouwen of bewijzen. Wil je een werknemer ontslaan? Dan is een goede voorbereiding dus cruciaal.
Ontslag op staande voet wetsartikel
De wettelijke regels over ontslag op staande voet vind je in het Burgerlijk Wetboek 7, artikel 677. In het eerste lid staat dat beide partijen de arbeidsovereenkomst direct mogen opzeggen vanwege een dringende reden. Dit moet je onverwijld, dus zonder uitstel, doen en direct laten weten aan je werknemer.
Geen opzegtermijn bij ontslag op staande voet
Bij ontslag op staande voet hoef je geen rekening te houden met de wettelijke opzegtermijn. Je mag het arbeidscontract direct beëindigen. Bij andere vormen van ontslag moet je wel rekening houden met de opzegtermijn.
Geen uitkering na ontslag op staande voet
Door het ontslag op staande voet heeft je werknemer geen inkomsten meer. Na beëindiging van het arbeidscontract hoef je geen loon meer te betalen. Als het ontslag op staande voet volgens de kantonrechter rechtsgeldig is, heeft je werknemer ook geen recht op een WW-uitkering of transitievergoeding.
Ontslag op staande voet, hoe pak je het aan?
Welke stappen zet je bij ontslag op staande voet? Zorg dat je geen misstap begaat. Besluit niet te snel om iemand te ontslaan, ook al lijkt de aanleiding duidelijk. Er kunnen meerdere factoren meespelen. Een andere sanctie kan dan passender zijn. Benut daarom dit stappenplan bij ontslag op staande voet:
1. Reden voor ontslag onderzoeken
Je moet echt een dringende reden hebben voor ontslag. Als je nog niet zeker weet of de reden voor ontslag dringend genoeg is, of als je niet zeker weet of je werknemer echt schuldig is, dan moet je dit eerst met spoed onderzoeken. In de tussentijd kun je de werknemer op non-actief stellen (schorsen). Hij mag dan voorlopig niet werken.
2. Bewijzen verzamelen
Verzamel zo veel mogelijk bewijs om het ontslag te onderbouwen. Bijvoorbeeld correspondentie met je werknemer, eerdere waarschuwingen, klachten van anderen of zelfs videobeelden waarop bepaald gedrag te zien is. Maak ook verslagen van belangrijke gesprekken met je werknemer. Laat ze ondertekenen ‘voor gezien’ en neem ze op in zijn personeelsdossier. Bij ontslag wordt dit het ontslagdossier.
3. Brief ontslag op staande voet
Als je iemand ontslaat op staande voet moet je dit zo snel mogelijk meedelen. Dit doe je waarschijnlijk mondeling. Het is in ieder geval verstandig om het ontslag ook schriftelijk te bevestigen: geef iemand een ontslagbrief, verstuur hem per aangetekende post of stuur een e-mail met ontvangstbevestiging. Noem altijd de dringende reden voor ontslag. Als er meerdere redenen zijn, noem je al die redenen.
4. Spullen inleveren
Vraag je werknemer om alle eigendommen van je bedrijf in te leveren. Denk aan sleutels van je bedrijfspand, een auto van de zaak, laptop, telefoon en andere eigendommen. Vraag ook om eventuele wachtwoorden voor bedrijfsaccounts en pas die direct aan.
5. Schadevergoeding vragen?
Als je werknemer met opzet of schuld heeft gehandeld, dan kun je hem om een schadevergoeding vragen. De hoogte van de schadevergoeding is maximaal het loon dat je zou moeten betalen als er wel een opzegtermijn van toepassing was. Dus minimaal 1 maandloon en maximaal 4 maandlonen.
Tip: Benut meer nuttige tips in het artikel Werknemer ontslaan? Volg deze stappen
Naar de rechter voor ontslag op staande voet?
Bij ontslag op staande voet hoef je in principe geen toestemming te vragen aan de kantonrechter of het UWV. Als je aan de regels voor ontslag hebt voldaan, hoeft er dus geen rechter aan te pas te komen. Je werknemer mag zijn ontslag wel aanvechten bij jou en daarna bij de kantonrechter. Dit moet hij binnen twee maanden doen na het ontslag.
Toch kun je voor de zekerheid wel vast ontslag aanvragen bij de kantonrechter. Bijvoorbeeld op basis van een verstoorde arbeidsrelatie, vanwege verwijtbaar handelen of nalatigheid door je werknemer. Als het ontslag vanwege één of meerdere redenen wordt goedgekeurd door de rechter, voorkom je een hoge ontslagvergoeding.
Omzetten in ontslag met wederzijds goedvinden
Je kunt een procedure via de rechter voorkomen door in gesprek te gaan met je werknemer. Het ontslag op staande voet kun je dan mogelijk omzetten in ontslag met wederzijds goedvinden. Je maakt dan een vaststellingsovereenkomst waarin jij en je werknemer aangeven dat het arbeidscontract ontbonden wordt en beide partijen het eens zijn met het ontslag. Het voordeel hiervan is dat je zelf afspraken kunt maken met je werknemer over een ontslagvergoeding. Voor je werknemer heeft dit ook voordelen. Hij heeft daardoor mogelijk toch recht op een WW-uitkering.
Voorbeelden ontslag op staande voet
Er zijn online veel voorbeelden te vinden van rechtszaken over ontslag op staande voet. Het is nuttig om uitspraken van rechters te bekijken. Dan weet je waar je op moet letten voordat je overgaat tot deze vorm van ontslag. In veel gevallen wordt ontslag op staande voet afgewezen door de rechter. Bijvoorbeeld omdat er niet direct is gehandeld of er te weinig bewijs is.
Ontslag na grensoverschrijdend gedrag afgewezen
Een recente uitspraak van de rechtbank Rotterdam maakt bijvoorbeeld duidelijk dat je echt goed moet onderzoeken wat er gebeurd is, voordat je iemand ontslaat op staande voet. In dit geval oordeelde de rechter dat het ontslag niet rechtsgeldig was, omdat er geen sprake was van een dringende reden.
De werkgever had de drie voorvallen niet goed onderzocht en er was geen beleid of gedragscode waarin stond dat dit soort gedrag niet wenselijk was. Daardoor konden de voorvallen niet worden aangeduid als seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het bedrijf moest de werknemer dus weer in dienst nemen.
Meer voorbeelden ontslag op staande voet
Op de website uitspraken.rechtspraak.nl kun je zoeken naar recente uitspraken over ontslag op staande voet. Je kunt filteren op datum en allerlei kenmerken van de rechtszaak. Bekijk bijvoorbeeld alle uitspraken in 2023 van rechtszaken over ontslag op staande voet.
