De eenmanszaak: zo zit het in elkaar
Wanneer en waarom zou ik een eenmanszaak beginnen?
De eenmanszaak is een ongekend populaire rechtsvorm: hij is makkelijk op te richten en biedt veel belastingvoordelen. Niet zo gek dat zzp’ers en freelancers ervoor kiezen. Wat moet je weten over de eenmanszaak?
Wat is een eenmanszaak?
De eenmanszaak is een rechtsvorm waarbij één persoon verantwoordelijk is voor het bedrijf. De eenmanszaak is een natuurlijk persoon. Dat wil zeggen dat de eigenaar van de eenmanszaak privé aansprakelijk is voor de eventuele schulden van zijn bedrijf. Bij rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid is de eigenaar meestal niet aansprakelijk met zijn privévermogen.
Meer over een rechtsvorm kiezen
Voordelen eenmanszaak
Zoals gezegd: de eenmanszaak is populair bij starters omdat het veel voordelen heeft voor deze nieuwe groep ondernemers. Een paar van die voordelen:
Belastingvoordeel. Dit is voor veel ondernemers het belangrijkste voordeel. Je komt in aanmerking voor allerlei belastingvoordelen in de vorm van aftrek. Denk aan zelfstandigenaftrek, startersaftrek, MKB-winstvrijstelling, stakingsaftrek en investeringsaftrek.
Eenvoudig en overzichtelijk. De eenmanszaak is makkelijk en goedkoop op te richten (€ 51,95 bij de Kamer van Koophandel). Verder is er maar één eigenaar, wat de structuur duidelijk houdt. Ook de boekhouding van een eenmanszaak is meestal redelijk overzichtelijk.
Eenmanszaak of zzp?
Veel starters vragen zich af: moet ik kiezen voor een eenmanszaak als ik zzp’er wil zijn? Het antwoord is: ja. Zzp is geen rechtsvorm; freelancer ook niet. Dus als zzp’er of freelancer wordt je ingeschreven als eenmanszaak.
Eenmanszaak oprichten
Een eenmanszaak oprichten is heel eenvoudig: door je in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. Je kunt je online inschrijven op de site van de KVK. Je logt in met je DigID en vult het online formulier in. Uiteindelijk kun je de inschrijving op het kantoor van de Kamer van Koophandel voltooien. De kosten van inschrijving zijn eenmalig € 51,95. Maar dan kun je aan de slag!
Lees ook: Inschrijven Handelsregister: hier moet je op letten
De KVK meldt jouw nieuwe eenmanszaak aan bij de Belastingdienst, die ervoor zorgt dat je een btw-id en omzetbelastingnummer krijgt.
Goed om te bedenken: als eigenaar van een eenmanszaak ben je eigen baas. Dat betekent dat je geen beroep kunt doen op voorzieningen die bedacht zijn voor werknemers, zoals de Ziektewet en WIA. Mocht je dus ziek worden, dan moet je zelf zorgen dat je financieel gezond blijft.
Één inschrijving, meerdere handelsnamen
Sommige ondernemers hebben niet genoeg aan één bedrijf en willen daarom naast hun bestaande eenmanszaak, nog een of meerdere eenmanszaken oprichten. Hoeveel eenmanszaken mag je hebben? Het antwoord: één. Maar laat je hierdoor niet ontmoedigen. Het mooie is dat je onder dezelfde inschrijving meerdere handelsnamen mag registreren of meerdere activiteiten. Je kunt dus met één inschrijving zo ondernemend zijn als je zelf wilt.
Eenmanszaak of bv?
Sommige ondernemers twijfelen wat ze beter kunnen doen: een eenmanszaak of een bv beginnen? Wat voor jou de beste optie is, hangt af van je situatie. Met een bv ben je minder snel persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van je onderneming, maar daar staat tegenover dat je met een bv niet van bepaalde fiscale voordelen kunt profiteren, zoals de zelfstandigenaftrek. Het komt erop neer dat je flink wat winst moet maken wil een bv aantrekkelijk voor je zijn.
Lees meer over de besloten vennootschap
Aansprakelijkheid en schulden
Zoals gezegd is de eenmanszaak een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid. Het is een natuurlijke persoon, waardoor je ook met je privévermogen aansprakelijk bent als het bedrijf schulden heeft. Dat komt omdat er geen onderscheid is tussen het vermogen van je bedrijf en je privévermogen.
Het is goed om daarbij stil te staan voordat je een eenmanszaak begint. Want: als je bedrijf schulden heeft, kunnen de zakelijke schuldeisers je spullen opeisen. Denk bijvoorbeeld aan je huis, je spaargeld, je bezittingen. Sterker nog: als je in gemeenschap van goederen getrouwd bent, dan is je partner ook financieel aansprakelijk als er schulden zijn. Dus, als je eenmanszaak failliet gaat, dan gaan jij en je eventuele partner ook failliet.
Mocht je in de schulden komen, dan heb je een aantal mogelijkheden om hier mee om te gaan. Er zijn verschillende vormen van schuldhulpverleningen aan zzp’ers waarmee je een faillissement kun voorkomen. Bijvoorbeeld:
Minnelijk traject
Je maakt buiten de rechter om afspraken met je schuldeisers over het afbetalen van (een groot deel van) de schulden, binnen 36 maanden. Je gemeente of een gespecialiseerde schuldhulporganisatie kan daarbij helpen.
WHOA
De Wet Homologatie Onderhands Akkoord stelt je in staat om een onderhands akkoord te sluiten met slechts een deel van de schuldeisers. De rechter zal het akkoord beoordelen en al dan niet goedkeuren.
Wsnp
Je kunt bij schulden aanvragen om toegelaten te worden tot de Wet schuldsanering natuurlijke personen. De rechter beoordeelt je aanvraag en zal een bewindvoerder aanstellen die in overleg met je schuldeisers de schulden gaat saneren.
Bbz
Het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen is een soort vangnet voor zelfstandigen die financiële problemen hebben. Als je aan de voorwaarden voldoet, kun je een Bbz-uitkering aanvragen.
Belastingen
Als ondernemer met een eenmanszaak betaal je belasting over je winst via de inkomstenbelasting. Daar staat tegenover dat je kunt profiteren van allerlei belastingvoordelen. Als starter kom je bijvoorbeeld in aanmerking voor startersaftrek. Maar er zijn nog veel meer belastingvoordelen voor starters.
Een aantal bekende belastingvoordelen voor ondernemers waarmee je per jaar tot duizenden euro’s kunt besparen:
Meer aftrekposten voor ondernemers
Btw
Als ondernemer krijg je in principe te maken met omzetbelasting, oftewel btw. Dat betekent dat je periodiek (per maand, kwartaal of per jaar) btw-aangifte moet doen, waarbij je de btw afdraagt aan de Belastingdienst. Natuurlijk mag je de btw die je over jouw diensten en producten berekend hebt, verrekenen met de btw die je zelf hebt moeten betalen over diensten en producten (inkoop). De Belastingdienst laat weten wanneer je aangifte moet doen.
KOR (Kleineondernemersregeling)
Als je per jaar een omzet hebt van minder dan € 20.000 kun je gebruikmaken van de Kleineondernemersregeling (KOR). Je bent dan vrijgesteld van btw: je hoeft dus geen btw te berekenen over je diensten en hoeft ook geen btw-aangifte te doen. Daar staat tegenover dat je geen btw mag aftrekken als je dingen zakelijk inkoopt. Je mag zelf kiezen of je meedoet aan de KOR, dus het is geen verplichte regeling. In het algemeen is deze regeling vooral aantrekkelijk voor ondernemers met overwegend particuliere klanten.
Administratie
Het is belangrijk dat je een administratie opzet als je een eenmanszaak begint. Je administratie geeft onder andere inzicht in je inkomsten en uitgaven. Niet onbelangrijk dus om voldoende tijd te besteden aan het opzetten van een goede administratie. Vergeet niet de tijd die je hieraan besteedt mee te rekenen als ondernemingsuren. Dat kan handig zijn in verband met het urencriterium.
De Belastingdienst stelt bepaalde eisen aan deze administratie. In principe horen alle gegevens over je bedrijf (papier of digitaal) bij je administratie. Op basis van je administratie doe je bijvoorbeeld je belastingaangiften. Of je toont ermee aan dat je aan het urencriterium voldoet.
De Belastingdienst verwacht dat je een administratie hebt die ze makkelijk en snel kunnen controleren. En vergeet niet om je administratie lang genoeg te bewaren: minstens 7 jaar. Natuurlijk heb je niet alleen voor de Belastingdienst een administratie. Een goede administratie is essentieel bij een goede bedrijfsvoering en helpt je in te schatten hoe je er als bedrijf voor staat. Veel zzp’ers kiezen ervoor een boekhouder in te schakelen bij hun administratie, vooral om de aangiften te verzorgen. Dat kan verstandig zijn, want een boekhouder is op de hoogte van alle belastingregels en kan je helpen een foutloze administratie te hebben én te profiteren van alle belastingvoordelen. De kosten van de boekhouder kun je aftrekken van je winst.
Meer over een administratie opzetten
Personeel aannemen
Misschien komt het moment dat je verder wilt groeien door personeel aan te nemen. Dat is prima mogelijk met een eenmanszaak. Er is nog steeds één persoon verantwoordelijk voor de onderneming, ook al neem je werknemers aan om je te helpen. Als je personeel aanneemt, moet je er natuurlijk wel aan denken dat de premies en loonheffingen voor je personeel afdraagt aan de Belastingdienst.
Eenmanszaak aanpassen of beëindigen
Op een dag wil je je eenmanszaak misschien aanpassen of beëindigen. Een veel gemaakte aanpassing:
Eenmanszaak omzetten naar bv
Veel startende ondernemers kiezen voor de eenmanszaak omdat je deze makkelijk en snel kan oprichten. Het is een overzichtelijke rechtsvorm waarmee je makkelijk belastingvoordeel haalt. Maar soms wil je een eenmanszaak omzetten naar een bv of een andere rechtsvorm. Bijvoorbeeld omdat:
Je niet meer persoonlijk aansprakelijk wilt zijn
Je meer belastingvoordeel wilt (bij hogere omzet)
Je situatie is veranderd
Je bedrijfscontinuïteit wilt waarborgen
Een eenmanszaak omzetten naar een bv is mogelijk. Er zijn meerdere manieren om dat te doen: via de activa-passiva-transactie, ruisende inbreng en geruisloze inbreng. Welke aanpak het beste bij jou past, is afhankelijk van je situatie.
Daarnaast kun je ook besluiten om je eenmanszaak te beëindigen. In kort komt het erop neer dat je:
de eenmanszaak uitschrijft bij de Kamer van Koophandel;
alles belastingtechnisch goed afhandelt met de Belastingdienst.
Lees meer over de eenmanszaak omzetten naar bv
Tekenbevoegdheid
Ook als je een eenmanszaak hebt, kun je iemand anders machtigen om dingen namens jou te regelen. Dat kan via een volmacht. Je kunt aangeven wat jouw gevolmachtigde allemaal namens jou mag regelen. Dit kun je doen door bij jouw bedrijf een functionaris toe te voegen op de site van de Kamer van Koophandel. Op die manier mag iemand namens jou optreden als het nodig is.
Sociale zekerheid
Als eigenaar van een eenmanszaak ben je geen werknemer en val je daardoor niet onder de werknemersverzekeringen. Dit betekent dat je in beginsel niet verzekerd bent op grond van de Ziektewet en de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). Je komt ook niet in aanmerking voor de Werkloosheidswet (WW). Er zijn nog wel vrijwillige verzekeringen mogelijk.
Bedrijfsopvolging of eenmanszaak verkopen
Omdat er bij een eenmanszaak geen onderscheid bestaat tussen privé en de zaak, moet je een regeling treffen die ervoor zorgt dat jouw onderneming blijft bestaan na je overlijden. Als je dat niet doet, kunnen jouw erfgenamen hun deel in het ondernemingsvermogen opeisen, waardoor het voortbestaan van de onderneming wordt bedreigd. Ook doe je er verstandig aan een regeling te treffen waarmee je jouw onderneming over kan dragen aan een derde.
Als je je eenmanszaak verkoopt, moet je belasting betalen over boekwinst en de eventuele goodwill. Er zijn manieren om belastingheffingen te voorkomen of uit te stellen. Je boekhouder of accountant kan je hierbij verder adviseren.
Is de eenmanszaak iets voor jou?
Het Centraal Bureau voor de Statistiek geeft aan dat het aantal eenmanszaken de afgelopen jaren is blijven groeien. Zelfs in coronatijd kwamen er volop eenmanszaken bij. Het is dus een aantrekkelijke rechtsvorm voor veel startende ondernemers. De vraag is: is het iets voor jou?
