Goodwill, wat is het en hoe bereken je het?
Zo bereken je de meerwaarde van je bedrijf bij verkoop
Wanneer je je bedrijf te koop zet, heb je eerst een waardebepaling nodig. De waarde van je bezittingen zoals een bedrijfspand, inventaris of voorraad bereken je relatief eenvoudig. Dat is een ander verhaal met goodwill. Hier een prijskaartje aan hangen is een stuk lastiger. Wat is goodwill precies en hoe bereken je het?
Wat is goodwill?
Goodwill is eigenlijk niets anders dan de onzichtbare meerwaarde van je bedrijf, het deel van je bedrijfswaarde dat niet zo eenvoudig te berekenen is. Er is pas sprake van goodwill op het moment dat de waarde van je bedrijf hoger is dan de huidige waarde op je balans.
Anders gezegd: als je bedrijf blijvend, dus ook in de toekomst, extra winst maakt door een bepaalde factor is er sprake van goodwill. Goodwill kan op verschillende manieren ontstaan, bijvoorbeeld door:
een onderscheidend product
een sterke merknaam
een groot klantenbestand
deskundigheid
Goodwill betekenis
Goodwill wordt wel gedefinieerd als: 'De contante waarde van de overwinst van de onderneming'.
Het is belangrijk om de goodwill van je bedrijf goed in kaart te brengen, want het heeft zeker invloed op de waarde van je bedrijf. Onder overwinst wordt verstaan: de normale jaarwinst minus een reële arbeidsbeloning voor de ondernemer en een vergoeding voor het geïnvesteerde kapitaal.
Welke soorten goodwill zijn er?
Er zijn twee soorten goodwill.
Ondernemingsgoodwill (of zakelijke goodwill): door bijvoorbeeld een bijzonder recept waardoor een onderscheidend product is ontstaan, een goede organisatie van de onderneming, zeer deskundig personeel of een speciale locatie van de onderneming.
Persoonlijke goodwill: er kan ook goodwill van de ondernemer zelf aanwezig zijn. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een zeer bekwame kapper die van elk kapsel iets bijzonders maakt.
Veel eenmanszaken hebben persoonlijke goodwill. Het succes van de onderneming is dan vooral op te hangen aan de deskundigheid van één persoon. Dat maakt het tegelijkertijd lastiger om goodwill nauwkeurig te waarderen bij verkoop, als die ondernemer alles overdraagt. Het is dan maar de vraag of de koper over dezelfde kwaliteiten beschikt. Persoonlijke goodwill wordt daarom meestal niet meegenomen in de verkoopprijs.
Voorbeeld goodwill
Een koffiebar serveert goede koffie en heeft een prijswinnende barista in dienst. Normaal gesproken is de waarde van deze koffiebar hierdoor niet hoger dan die van een andere koffiebar.
Maar de bar wordt druk bezocht omdat mensen graag koffiespecialiteiten drinken van deze barista, waardoor de omzet jaarlijks veel hoger uitvalt. Hierdoor ligt de bedrijfswaarde door goodwill hoger.
Het is in dit voorbeeld wel de bedoeling dat bij verkoop de prijswinnende barista bij de koffiebar blijft werken.
Goodwill berekenen: hoe werkt dat?
Om te beginnen is het goed om vast te stellen dat alleen zakelijke goodwill meetelt voor de waardebepaling van je bedrijf. In het geval dat je bedrijf wordt overgenomen, kan de opvolger het succes van het bedrijf voortzetten. Dat is anders bij persoonlijke goodwill. Met het wegvallen van degene die de meerwaarde vertegenwoordigt, verliest je onderneming de goodwill.
Bepalende factoren goodwill
Bij het berekenen van goodwill wordt eerst gekeken naar de winstverwachting. Is die hoog? Dan is de goodwill vaak ook hoog. Daarbij wordt gelet op factoren als:
Het type goodwill (zie hierboven)
Locatie (A-locatie versus B-locatie)
Branchetype
Toekomstperspectief
Invloed van de bedrijfseigenaar op het bedrijf
Ontwikkelingen in de markt
Rekenmethode overwinst
Vervolgens wordt er vaak gebruikgemaakt van een rekenmethode die uitgaat van de overwinst. Een stappenplan:
Neem de winst van de afgelopen 3 boekjaren. Corrigeer deze met de baten en lasten van het bedrijf.
Verminder de winst met de werkvergoeding van de ondernemer.
Trek de rentabiliteit op het eigen vermogen af van de winst, zodat je de overwinst krijgt.
Vermenigvuldig de overwinst met een factor 2 tot 6. Deze factor is afhankelijk van eerder genoemde factoren.
Het berekenen van de goodwill is een klusje dat de meeste ondernemers overlaten aan een specialist, zoals een accountant. Het is namelijk best lastig om alle aspecten die goodwill bepalen gedegen in kaart te brengen.
Lees ook: Bedrijfswaarde berekenen met deze 4 methodes
De invloed van goodwill op je onderneming
Je krijgt pas concreet te maken met goodwill als je een bedrijf overneemt, of als je bedrijf overgenomen wordt. Er moet goed bekeken worden welk type goodwill van toepassing is op het bedrijf.
Als er sprake is van ondernemersgoodwill, dan profiteert de overnemende partij daarvan. Bij persoonlijke goodwill ligt dit anders. Juist omdat dit persoonsgebonden is (gekoppeld aan de huidige ondernemer), verdwijnt de goodwill als diegene niet meer werkzaam is in de onderneming.
Als de goodwill van de onderneming sterk afhangt van de ondernemer, maken overnemende partijen vaak afspraken waarin de ondernemer verplicht wordt om een vastgestelde periode in het bedrijf te blijven werken.
Goodwill en de Belastingdienst
De Belastingdienst speelt een belangrijke rol bij goodwill.
Goodwill afschrijven & goodwill fiscaal
Voor de overnemende ondernemer vormt betaalde goodwill een investering in een immaterieel bedrijfsmiddel. Goodwill betalen dient in ten minste 10 jaar te worden afgeschreven. Goodwill afschrijven mag jaarlijks maximaal 10% van de aanschaffingskosten bedragen. Voor betaalde goodwill is geen investeringsaftrek mogelijk.
Voor de verkopende ondernemer vormt de verkochte goodwill een onderdeel van de stakingswinst. Hierover moet belasting worden voldaan.
Goodwill op de balans
De overwinst van je onderneming is doorgaans niet als activa of passiva terug te vinden op de balans. Dat gebeurt pas bij verkoop van een bedrijf. De afschrijving van de gekochte goodwill komt dan op de balans van de koper te staan.
Goodwill afrekenen bij overname
Er kunnen twijfels ontstaan over de hoogte van de berekende goodwill. In de praktijk wordt dan ook vaak gekozen voor de volgende oplossing:
een deel van de goodwill wordt voldaan bij overdracht van de onderneming
het restant van de goodwill wordt uitbetaald na verloop van een bepaalde periode en afhankelijk gesteld van een vooraf bepaald resultaat van de onderneming (dit heet earn-out).
Op deze manier hoeft de nieuwe ondernemer niet direct de gehele goodwill te betalen, omdat die afhankelijk wordt gesteld van de te behalen winst in de toekomst.
Voor de kopende ondernemer geeft deze methode iets meer zekerheid, maar voor de verkopende ondernemer heeft deze oplossing een nadelig effect. Hij moet namelijk langer op zijn geld wachten en hij is voor dit deel van de goodwill afhankelijk van hoe zijn opvolger presteert. Het langer wachten op zijn geld valt te compenseren door een rentevergoeding voor het uitgestelde deel af te spreken.
In goed overleg tussen verkoper en koper kan een voor beide partijen aanvaardbare oplossing worden gevonden. De verkopende ondernemer heeft er ook baat bij dat de onderneming zich in de toekomst positief ontwikkelt.
Advies van een specialist
Het is duidelijk dat goodwill complex kan zijn. Beoordeel met behulp van deskundigen of er goodwill in je onderneming zit. Zo ja, bereken dan welke goodwill (ondernemingsgoodwill of persoonlijke goodwill) en welke waarde er aan moet worden toegekend.
In een aantal specifieke branches worden vuistregels gehanteerd voor het bepalen van de goodwill. Informeer dus ook altijd bij een brancheorganisatie.
