Het opzegverbod: alle situaties en uitzonderingen
Situaties waarin je een werknemer niet mag ontslaan
Een werknemer ontslaan is nooit een eenvoudig proces. Maar in sommige gevallen mag je iemand niet ontslaan omdat er een opzegverbod geldt. Wat is een opzegverbod? En welke opzegverboden zijn er?
Als je een werknemer wilt ontslaan, moet je je aan de regels voor ontslag houden. Een werknemer geniet namelijk ontslagbescherming volgens het Nederlandse ontslagrecht. Zodra je toestemming hebt van bijvoorbeeld het UWV om je werknemer te ontslaan, kun je het contract opzeggen. Maar er zijn situaties waarin dat niet mogelijk is: als er een opzegverbod geldt.
Wat is een opzegverbod?
Opzegverboden zijn in de wet vastgelegde situaties waarin een werknemer recht heeft op extra ontslagbescherming. De werkgever mag in zo’n situatie de arbeidsovereenkomst van de werknemer in principe niet opzeggen. Als er sprake is van een opzegverbod geeft het UWV geen ontslagvergunning af.
Welke opzegverboden zijn er?
Er zijn verschillende situaties waarin je een werknemer niet mag ontslaan omdat er een opzegverbod geldt:
Bij ziekte, de eerste twee jaar. Het opzegverbod geldt langer als je niet genoeg moeite hebt gedaan om de zieke werknemer te helpen bij de re-integratie.
Tijdens zwangerschap. Dit geldt ook de eerste zes weken nadat de werknemer weer is gaan werken. Daarnaast is er een opzegverbod tijdens zwangerschaps- en bevallingsverlof én als de werknemer ziek wordt door de zwangerschap of de bevalling.
De werknemer is lid van een ondernemingsraad, personeelsvertegenwoordiging of arbocommissie of op de kandidatenlijst staat hiervoor. Het opzegverbod geldt tot twee jaar na het lidmaatschap.
De werknemer is een arbeidsdeskundige.
De werknemer is in militaire dienst of doet vervangende dienst.
Opzegverbod zwangerschap
Bij een ontslagaanvraag tijdens een zwangerschap kan het zijn dat de werkgever niet op de hoogte is van de zwangerschap. Als de werknemer kan aantonen dat zij al zwanger was toen het contract werd opgezegd, kan zij daarmee het ontslag ongedaan maken.
Uitzonderingen op het opzegverbod
Soms geldt er een opzegverbod, maar kun je de arbeidsovereenkomst toch opzeggen. Hoe zit dat? In de volgende situaties zijn er uitzonderingen op een opzegverbod:
Bij ontslag met wederzijds goedvinden en je werknemer geeft schriftelijk akkoord.
Zolang een werknemer nog in de proeftijd zit.
Bij ontslag op staande voet (natuurlijk moet er dan een geldige reden voor zijn).
Bij een werknemer die de AOW-leeftijd bereikt.
Bij het volledig beëindigen van de activiteiten van de onderneming, behalve voor werknemers met zwangerschaps- of bevallingsverlof).
Uitzondering opzegverbod tijdens ziekte
Normaal gesproken kun je een zieke werknemer niet ontslaan in de eerste twee jaar van zijn ziekte. Maar ook voor dit opzegverbod gelden uitzonderingen:
De werknemer wordt ziek nadat het UWV de ontslagaanvraag heeft gekregen.
De werknemer weigert zonder geldige reden mee te werken aan de re-integratie.
Voorbeeld
Een bedrijf moet wegens bedrijfseconomische redenen een vijftal werknemers laten gaan. De werkgever vraagt ontslag aan bij het UWV. Een dag nadat het UWV de ontslagaanvragen heeft ontvangen, meldt een van de werknemers voor wie ontslag is aangevraagd zich ziek. Omdat hij nog niet ziek was op het moment dat het UWV de ontslagaanvraag ontving, geldt er geen opzegverbod wegens ziekte.
Uitzonderingen in de cao
Het kan ook zijn dat er in de cao andere regels zijn opgenomen over opzegverboden. Als dat het geval is, kun je een werknemer toch ontslaan als er wettelijk gezien een opzegverbod geldt. Het is daarom goed om op de hoogte te zijn van de regels in de cao.
Opzegverbod en faillissement
Als je bedrijf failliet gaat, gelden de opzegverboden niet. In dat geval mag je de arbeidsovereenkomst dus gewoon opzeggen zonder toestemming van het UWV. Je moet wel rekening houden met een opzegtermijn van zes weken.
Is een opzegverbod een ontslagverbod?
Een opzegverbod is in principe geen ontslagverbod. Bij een opzegverbod heeft de werknemer extra ontslagbescherming en geeft het UWV geen toestemming om een arbeidsovereenkomst op te zeggen.
Maar je kunt nog wel proberen een ontslag te krijgen via de kantonrechter. Je doet dan een verzoek om ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Natuurlijk zal een rechter dan kritisch naar de situatie kijken en nauwkeurig beoordelen of een ontslag mogelijk is. Eenvoudig is het dus niet, maar het is niet onmogelijk.
