Zo zorg je voor bedrijfsveiligheid - inclusief checklist veiligheidsvoorzieningen

Als werkgever ben je verantwoordelijk voor de veiligheid binnen je bedrijf. Bedrijfsveiligheid dus. Wat komt er allemaal kijken bij dit brede onderwerp? Hoe weet je dat je niets over het hoofd ziet? In dit artikel nemen we je mee langs alle aspecten van bedrijfsveiligheid en geven we je een handige checklist Veiligheidsvoorzieningen.

Bedrijfsveiligheid serieus nemen

Jaarlijks zijn in Nederland zo’n 200.000 werknemers het slachtoffer van een arbeidsongeval. Hierdoor overlijden er elk jaar ongeveer 60 werknemers. Dat zijn verdrietige aantallen. Kortom, bedrijfsveiligheid is niet een onderwerp dat je als werkgever licht moet opvatten.

Wat is bedrijfsveiligheid?

Bedrijfsveiligheid omvat alles wat te maken heeft met veilig werken. Je neemt de noodzakelijke (wettelijk verplichte) maatregelen om de veiligheid binnen je bedrijf te garanderen. Denk aan een veilige werkplek, een veilig bedrijfspand. Je investeert niet alleen in bedrijfsveiligheid omdat je ongevallen wilt voorkomen, maar ook omdat je als werkgever verantwoordelijk bent voor de veiligheid binnen je bedrijf. 

Gevaar voorkomen

Om de veiligheid binnen het bedrijf te garanderen, moet je zo veel mogelijk inzetten op preventie: hoe voorkom je ongevallen binnen je bedrijf? Je arbobeleid is hierbij een grote hulp. Daarnaast zul je ook voorbereid moeten zijn voor het geval dat er toch iets vervelends gebeurt. 

Arbobeleid als hoeksteen van bedrijfsveiligheid

Werkgevers zijn wettelijk verplicht een arbobeleid te hebben. Je moet je namelijk aan de Arbeidsomstandighedenwet houden. Een arbobeleid gaat je ook helpen om de bedrijfsveiligheid te verbeteren, want daarmee kijk je hoe je gezonde en veilige werkomstandigheden voor je personeel kunt creëren. Vandaar dat het voor de bedrijfsveiligheid belangrijk is werk te maken van je arbobeleid.

Arbeidsinspectie controleert bedrijfsveiligheid

De Arbeidsinspectie kan controleren of je je aan de arbowet houdt. En of je werknemers de regels naleven. Je moet dus goed kijken welke regels er voor jouw bedrijf gelden en hoe je goede arbeidsomstandigheden kunt creëren voor je personeel. Natuurlijk ligt de veiligheid van je personeel je na aan het hart. Maar je wilt bij een eventuele inspectie ook voorkomen dat je een boete krijgt van de Arbeidsinspectie. Of dat je bedrijf stilgelegd wordt omdat de veiligheid niet op orde is.

Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) opstellen

Een belangrijk onderdeel van je arbobeleid is de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Met een RI&E breng je alle risico’s die de bedrijfsveiligheid in gevaar kunnen brengen in kaart. Dat kan van alles zijn, van rugklachten door onveilig tillen tot gehoorschade. Als je weet wat de risico’s zijn, kun je de nodige maatregelen treffen om deze risico’s zo klein mogelijk te maken. 

Lees hier meer over de risico-inventarisatie en de elementen van een RI&E

Geen of onvolledige RI&E

Een gebrek aan preventiemaatregelen is vaak de oorzaak van ongelukken op bedrijven. Het komt vaak voor dat de Arbeidsinspectie gebreken vindt in de RI&E. Of dat een bedrijf helemaal geen RI&E heeft. Daarmee riskeer je een fikse boete. En erger nog: je brengt je medewerkers onnodig in gevaar. Reden te meer om deze stap in het arbobeleid grondig uit te voeren.

Hou de bedrijfsveiligheid actueel

Tip: hou je RI&E actueel. De situatie op de werkvloer blijft veranderen. Misschien heb je nieuwe machines in gebruik genomen. Of misschien blijkt dat nieuwe bureaustoelen leiden tot meer rugklachten bij je werknemers. Blijf de risico’s in kaart brengen, zodat je de bedrijfsveiligheid zoveel mogelijk kunt garanderen.

Plan van aanpak om risico’s te neutraliseren

Nu je de risico’s in kaart hebt gebracht, moet je ervoor zorgen dat je iets gaat doen om deze risico’s te verkleinen of weg te nemen. Dit doe je met een plan van aanpak. In dit plan beschrijf je wat je concrete stappen zijn om een bedreiging van de bedrijfsveiligheid te neutraliseren. Bij bedrijven met meer dan 25 medewerkers moet je dit plan laten toetsen door een arbodienst of arbodeskundige.

Uitvoering van plan van aanpak

Natuurlijk moet je ook vastleggen wanneer je dit gaat doen. Voorkom dat het blijft bij actiepunten. Zie erop toe dat de actiepunten omgezet worden in daden. En vergeet niet te controleren of de risico’s ook daadwerkelijk verkleind of weggenomen zijn. Evalueer misschien jaarlijks hoe het gaat en wat de progressie is van de actiepunten.

Bedrijfshulpverlening verplicht voor bedrijfsveiligheid

Elke werkgever in Nederland is verplicht bedrijfshulpverlening (bhv) te hebben binnen het bedrijf. Deze bhv’ers kunnen in een noodsituatie de juiste hulp bieden en personen in veiligheid brengen. Een paar taken van bhv’ers:

• Eerste hulp bij ongevallen

• Evacueren

• Brandbestrijding

• Inroepen van professionele hulp

Hoeveel bhv’ers?

Vroeger moest er per 50 medewerkers 1 bhv’er aanwezig zijn. Die regel is komen te vervallen. De nieuwe regel is: zoveel als nodig is voor de bedrijfsveiligheid. Ook hierbij speelt de RI&E een belangrijke rol. Afhankelijk van de risico’s moet je voldoende bhv’er hebben om bij een calamiteit het personeel in veiligheid te brengen. Denk aan factoren als:

• Concrete risico’s die tot een noodsituatie kunnen leiden

• Beschikbaarheid en aanrijtijd van hulpdiensten

• Omgevingsrisico’s

Meer over het aantal bhv'ers vind je op de website van de Sociaal-Economische Raad (SER).

Investering in preventie

Het opleiden van bhv’ers is ook een investering in de bedrijfsveiligheid. De opleiding die bhv’ers krijgen, maakt ze meer bewust van het signaleren en voorkomen van gevaren. Dus naast de hulp in noodsituaties is de investering in bhv ook een investering in preventie.

Calamiteitenplan

Een calamiteitenplan of noodplan kan ook een grote bijdrage leveren aan de bedrijfsveiligheid. In het calamiteitenplan staat wat er moet gebeuren in het geval van een calamiteit. Denk aan:

• Instructies voor bhv’ers, wie doet wat

• Alarmering: alarmnummers en afspraken met hulpdiensten

• Verzamelplaats(en)

• Wat te doen bij…

  • Brand

  • Terrorisme

  • Bommelding

  • Ordeverstoring

Daarnaast is het belangrijk om binnen het bedrijf de volgende dingen te checken:

• Zijn er voldoende en de juiste blusmiddelen?

• Is er noodverlichting?

• Zijn er de juiste veiligheidssignaleringen?

• Is het pand voorzien van voldoende buitenverlichting? Deze verlichting moet minimaal gelijk zijn aan de openbare verlichting

Doe regelmatig een ontruimingsoefening

Een nuttige manier om je calamiteitenplan te testen is door regelmatig een ontruimingsoefening te doen. Daarmee raken de bhv’ers gewend aan hun taak in een noodsituatie en leert je personeel wat er van ze verwacht wordt in geval van een calamiteit. Ook komen er tijdens een ontruimingsoefening vaak verbeterpunten aan het licht. Dit alles zal bijdragen aan de bedrijfsveiligheid.

Bijvoorbeeld: Is er bekend wie er in het bedrijf zijn en wanneer ze binnenkwamen en weer weggaan? Het is nuttig om te weten wie er op welk moment van de dag in het bedrijf is en hoe groot gemiddeld de aantallen zijn. Zo weet je bij een ontruiming ook snel of iedereen aanwezig is op de verzamelplaats.

Veiligheidskeuringen

Brand door elektra en kortsluiting komt namelijk regelmatig voor in bedrijfspanden. Soms zijn kleine dingen de oorzaak, zoals stekkerdozen en verlengsnoeren die overbelast zijn. Soms zit er een probleem in een machine of een elektrische installatie. Je kunt het risico op ongelukken met installaties een stuk kleiner maken door regelmatig veiligheidskeuringen te laten uitvoeren. Een paar voorbeelden van veiligheidskeuringen:

• SCIOS Scope 8 & 9 (elektrische installaties en elektrische arbeidsmiddelen)

• SCIOS Scope 10 (elektrisch materieel)

• SCIOS Scope 12 (zonnepanelen)

Let erop dat je zo’n veiligheidskeuring laat doen door een gecertificeerd bedrijf. Deze bedrijven kunnen vervolgens een certificaat uitschrijven als de installatie goedgekeurd is.

Wil je nagaan of je aan de regelgeving voldoet in verband met brandveiligheid?

Vergeet ook niet om de blusmiddelen in je bedrijf geregeld te laten controleren door een erkend bedrijf. Het zou vervelend zijn als je brandblusser niet blijkt te werken als er een vuur gedoofd moet worden!

Bescherm je bedrijf tegen inbraak

Je bedrijf beschermen tegen criminaliteit zoals inbraken mag niet ontbreken op je lijst om de bedrijfsveiligheid te verbeteren. Je kunt je bedrijfspand laten controleren op sloten en de inbraakrisico’s in kaart laten brengen. Maar je kunt ook zelf dingen nagaan:

• Hang- en sluitwerk en bouwbeslag. Zijn de delen van het pand die het meest kwetsbaar zijn voorzien van een inbraakwerend hang- en sluitwerk en bouwbeslag?

• Openen en sluiten. Zijn er procedures voor het openen en sluiten van het pand? Zijn de waardevolle zaken opgeborgen in een brandwerende kast of kluis?

• Sleutels. Weet je hoeveel sleutels er in omloop zijn en wie er allemaal een sleutel hebben? Blijf dit vanaf het begin goed bijhouden. Inbreken wordt wel erg makkelijk als overal sleutels rondslingeren.

Cybercrime

Het is ook goed om te kijken naar je online bedrijfsveiligheid. De gevolgen van cybercrime kunnen namelijk heel vervelend en verstrekkend zijn. Veelvoorkomende vormen van cybercrime:

• Phishing

• DDos-aanvallen

• Ransomware

• Spam

• Virus

De kans is heel groot dat jij of je medewerkers er vroeg of laat mee te maken krijgen. Volg in dat geval bijvoorbeeld dit stappenplan tegen cybercrime. Voorkomen is beter dan genezen. Het is daarom verstandig je personeel goed in te lichten over deze gevaren en er zelf alles aan te doen om te voorkomen dat je het slachtoffer wordt van cybercrime.

Verzekeringen

Hoe goed je de risico’s ook in kaart brengt, de kans dat de bedrijfsveiligheid op een dag toch in gevaar komt, is reëel. Gelukkig kun je die risico’s afdichten met een bedrijfsverzekering. Nog een voordeel van verzekeringen is dat de verzekeraar je meestal zal helpen om de risico’s zo klein mogelijk te maken. Win, win dus.

Je kunt veel soorten verzekeringen afsluiten, van een verzekering voor je bedrijfspand tot een verzekering voor je online veiligheid. Bepaal voor jezelf welke risico’s je wilt afkopen met een verzekering. 

Bedrijfsongeval melden

Ondanks alle moeite die je doet om de bedrijfsveiligheid te garanderen, kan het toch gebeuren dat er een bedrijfsongeval plaatsvindt binnen je bedrijf. Natuurlijk moet je dan ook voldoen aan de regelgeving. Wat doe je bij een bedrijfsongeval? Je zult de nodige hulp bieden. Je moet een bedrijfsongeval melden bij de Arbeidsinspectie als er sprake is van ernstig letsel.

Bedrijfsveiligheid centraal stellen

Bedrijfsveiligheid is niet iets waar slechts een paar mensen in het bedrijf zich druk om maken. Zorg dat al je medewerkers, en vooral jij als werkgever, zich interesseren voor bedrijfsveiligheid. Als je bedrijfsveiligheid centraal stelt bij het werken, is de kans het grootst dat je risico’s op tijd herkent en ongelukken voorkomt. En voorkomen is beter dan genezen.

Checklist veiligheidsvoorzieningen

Onderstaande checklist is bedoeld om je meer bewust te maken van de veiligheid op je bedrijf. Per bedrijf zijn er andere en extra punten wellicht van toepassing. Denk voor de bedrijfsveiligheid aan bijvoorbeeld de volgende zaken:

• Arbobeleid

  • Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)

  • Plan van aanpak om de risico’s te verkleinen of weg te nemen

  • Controle op uitvoering maatregelen

  • Continue nieuwe risico’s identificeren

• Bedrijfshulpverlening

  • Opleiding van voldoende bhv’ers

  • Jaarlijkse herhalingscursus

• Calamiteitenplan

  • Verzamelplaats

  • Plan van aanpak bij noodsituaties

  • Inventarisatie gevaarlijke (brandbare) stoffen

  • Actuele plattegrond van het bedrijfspand

  • Locatie brandmeldcentrale

  • Jaarlijkse actualisatie calamiteitenplan 

• Goede veiligheidsuitrusting

  • Brandblussers

  • Signalering

  • Instructies over gebruik van uitrusting

  • Noodverlichting

• Ontruimingsoefening(en) + evaluatie

  • Weet iedereen de verzamelplaats te vinden?

  • Kent iedereen de vluchtroutes?

  • Zijn de vluchtroutes vrij van obstakels?

  • Kent iedereen de instructies?

  • Is duidelijk hoeveel mensen in het gebouw zijn?

  • Werken de branddeuren naar behoren?

• Veiligheidskeuringen materieel

  • SCIOS keuringen

  • Voldoet het bedrijfspand aan de brandeisen?

  • Overige keuringen

• Inbraakpreventie

  • Hang- en sluitwerk

  • Procedures voor openen en sluiten

  • Registratie van sleutels

• Online veiligheid

  • Bescherming tegen ransomware

• Verzekeringen

  • Brand

  • Diefstal

  • Aansprakelijkheid

  • Cybercrime

  • Rechtsbijstand

Auteur

Job Jansen

Als freelance tekstschrijver en SEO-adviseur heb ik bijna dagelijks contact met bedrijven. Over de jaren heen heb ik samengewerkt met talloze inspirerende ondernemers, waardoor ik veel affiniteit heb gekregen met mkb’ers. Vanuit die ervaring probeer ik als redacteur bij MKB Servicedesk elke keer artikelen te schrijven waar ondernemers echt iets aan hebben.