Pentesten: versterk je beveiliging tegen cybercrime
Alles over penetratietesten voor je IT-systemen
Bijna de helft van de Nederlandse bedrijven was in 2023 slachtoffer van cybercriminaliteit. Daarom gaan steeds meer bedrijven op zoek naar manieren om hun beveiliging te optimaliseren. Een van de meest effectieve manieren om dat te doen is door middel van penetratietest, kortweg pentest. Maar wat is een pentest, hoe werkt het en wat levert het op?
Wat is een pentest?
Een pentest, of penetratietest, is een gecontroleerde en gesimuleerde cyberaanval op een systeem, netwerk of applicatie. Hiermee leg je kwetsbaarheden en zwakke plekken in de beveiliging bloot, voordat cybercriminelen dat doen. Een pentest helpt om cybercrime te voorkomen. Pentesters worden ook wel ethische hackers genoemd. Ze gebruiken tijdens de pentest dezelfde technieken en tools als cybercriminelen, maar dan met toestemming van de eigenaar van het systeem, netwerk of app.
Waarom je bedrijf laten pentesten?
Zwakke plekken opsporen voordat hackers dat doen
Bedrijven willen hun IT beter beveiligen om zo datalekken, hacks en ransomware-aanvallen te voorkomen.
Voldoen aan de eisen van wet- en regelgeving rondom IT-beveiliging
Verbeteren van de cybersecurity
Testen van huidige beveiligingsmaatregelen
Om hun preventieplan en stappenplan bij een cyberaanval te verbeteren
Soorten pentesten voor bedrijven
Je kunt een pentest laten doen op alle typen systemen en netwerken waar veiligheid belangrijk is. Dus specifiek gericht op een webapplicatie, een mobiele applicatie, een netwerk of social engineering. Als je weet waar je de penetratietest wilt laten uitvoeren, dan moet je nog bepalen hoeveel kennis de ethische hacker krijgt over het te testen systeem of netwerk: black box pentest, grey box pentest of white box pentest.
Black box pentest
De pentester heeft vooraf geen kennis over het te testen systeem of netwerk bij een black box pentest. Hiermee creëer je een reëel scenario van een hacker die op zoek is naar kwetsbaarheden.
Voordelen black box pentest: geeft een realistisch beeld van de kwetsbaarheden, kan nuttig zijn om onbekende kwetsbaarheden te ontdekken.
Nadelen black box pentest: kan meer tijd en middelen kosten dan andere pentestmethoden, minder gericht op specifieke gebieden van het systeem of netwerk
Wordt vaak gebruikt bij: een nieuwe website, bedrijfsovername of na een grote update
Grey box pentest
Bij een grey box pentest heeft de ethisch hacker beperkte kennis van het te testen systeem of netwerk. Je kunt bijvoorbeeld informatie aanleveren over de systeemsoftware, netwerktopologie of algemene beveiligingsinstellingen.
Voordelen grey box pentest: meer gericht dan black box, efficiënter in het identificeren van kwetsbaarheden, kan interne kwetsbaarheden ontdekken die mogelijk niet zichtbaar zijn voor externe hacker.
Nadelen grey box pentest: de hoeveelheid kennis van de pentester kan de effectiviteit van de test beïnvloeden, minder realistisch dan een black box pentest.
Wordt vaak gebruikt bij: gecombineerde IT-omgevingen (deels op locatie en deels in de cloud), bij toename van cyberaanvallen, check op nieuwe kwetsbaarheden
White box pentest
De white box pentest wordt soms ook crystal box pentest genoemd. Hierbij heeft de penetratietester volledige kennis over het systeem of netwerk dat hij/zij gaat testen. Denk aan broncode, netwerkdiagrammen en configuratie-instellingen.
Voordelen white box pentest: kan heel grondig zijn, kan diepgaand inzicht geven in beveiligingsrisico’s van het systeem, kan nuttig zijn om complexe kwetsbaarheden te ontdekken
Nadelen white box pentest: kan duurder zijn dan andere pentestmethoden, minder realistisch dan black en grey box testen, omdat de hacker weet hoe het systeem weet.
Wordt vaak gebruikt bij: ontwikkeling van complexe IT-systemen, compliance audits, om beveiligingsproblemen op te lossen.
Hoe werkt pentesting?
Niet elke pentest werkt hetzelfde, maar de meesten verlopen grofweg via deze fases:
Voorbereiding. Met het bedrijf dat de pentest gaat uitvoeren bespreek je wat je wilt laten testen en wat je eruit wilt halen. Op basis daarvan stelt de aanbieder een plan en bepaalt de pentestmethode die het best past.
De aanval. De ethisch hacker voert de pentest uit zoals afgesproken. Hij/zij gebruikt verschillende technieken om je systemen of netwerk te testen. Denk aan scanners en malware, maar ook aan social engineering. Hierbij proberen de hackers je medewerkers te beïnvloeden om informatie af te geven of bijvoorbeeld op een link te klikken.
Rapportage. Na afloop van de test krijg je een rapport met de bevindingen. Vaak staat hier welke kwetsbaarheden er zijn gevonden, hoe ernstig ze zijn en wat je kunt doen om ze op te lossen.
Nazorg en evaluatie. De pentestaanbieder kan je helpen met het oplossen van de gevonden problemen. In deze fase kun je ook een plan opstellen of updaten om je bedrijf beter te beschermen tegen cybercrime.
Wat kun je met de resultaten van een pentest?
Na de test krijg je een gedetailleerd rapport met alle gevonden zwakke plekken. Je ziet hoe ernstig de problemen zijn en wat je moet doen om ze op te lossen. Dit helpt om je systemen, apps en netwerken beter te beveiligen en zo cyberweerbaar te zijn als mkb’er. Vaak krijg je ook tips, zoals het implementeren van multifactor authenticatie (MFA), een beveiligingstraining voor medewerkers en installeren van firewalls en intrusion detection/prevention systemen (IDS/IPS) voor extra beveiliging tegen cybercrime. Let wel op dat een pentest een momentopname is. Het laat zien hoe goed je nu beveiligd bent, maar na verloop van tijd kunnen er nieuwe zwakke plekken ontstaan.
Wie laat je een pentest uitvoeren?
De ethische hacker die de pentest uitvoert, krijgt mogelijk toegang tot gevoelige gegevens. Je wilt daarom een betrouwbaar bedrijf de test laten uitvoeren. Dit zijn kenmerken waar je op kunt letten:
Kwalificaties. Check de certificaten. OSCP, OSCE en OSWE zijn bijvoorbeeld certificaten waaruit je kennis, doorzettingsvermogen en creativiteit kunt aflezen. Ook kun je controleren of de pentesters een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) hebben en/of er een antecedentenonderzoek is gedaan.
Mensenwerk. Een goede pentest is voor het grootste gedeelte mensenwerk. Hoewel hackers wel geautomatiseerde tools gebruiken, is het belangrijk dat een persoon met kennis, inzicht en creativiteit de test uitvoert.
Transparantie en communicatie. Een betrouwbare organisatie communiceert open en eerlijk met jou over hoe ze te werk gaan en welke resultaten ze hebben gevonden. Ze moeten duidelijk kunnen uitleggen wat ze doen, waarom en welke resultaten je mag verwachten.
Pentesten voor betere beveiliging
Pentesten zijn een mooi instrument voor bedrijven die hun digitale beveiliging serieus nemen. Je leert waar de zwakke plekken zitten, voor anderen dat doen. Hierdoor kun je financiële verliezen en reputatieschade voorkomen en voldoen aan wet- en regelgeving. Als je na de pentest de kwetsbaarheden verhelpt, vergroot je je digitale weerbaarheid tegen cybercriminelen. Belangrijk is wel dat een pentest een momentopname is en je het dus na verloop van tijd kunt of moet herhalen om veilig digitaal te blijven ondernemen.
