Leiderschapsstijlen: welk leiderschap kies jij?
Ontdek welke vormen van leiderschap er zijn
Leidinggeven kan op veel manieren. Dat blijkt wel uit de praktijk. Wat voor soort leider ben jij? En welke stijl van leiderschap wil je graag ontwikkelen? Hier vind je de meest voorkomende leiderschapsstijlen op een rij.
Leiderschap en leiderschapsstijlen
Ben jij een geboren leider? Het is de kunst om je idee over te brengen aan anderen en hen tot actie aan te zetten. Met goed leiderschap kun je een hoop bereiken. Je bedrijf kan de gestelde doelen makkelijker en sneller halen, je medewerkers halen meer voldoening uit hun werk en jij kan met enthousiasme blijven ondernemen. Maar hoe zorg je ervoor dat je een goede leider bent?
Wat is leiderschap?
Volgens woordenboek Van Dale gaat het simpelweg om ‘het leider-zijn: het leiderschap op zich nemen’. Het is dus een rol die je op je neemt. Of niet. Je kunt er ook voor kiezen andere leiders aan te stellen binnen je bedrijf, zoals directeuren, managers of teamleiders. Maar natuurlijk wil je ook hen in een bepaalde mate aansturen.
De tweede definitie van leiderschap volgens Van Dale is ‘de eigenschap dat iemand goed is als leider: leiderschap tonen.’ De term zegt dus ook iets over de kwaliteit. Leiderschap is er pas als iemand het toont ten opzichte van anderen en dat op een goede manier doet. Slecht leiderschap wordt niet gevolgd en is er dan ook niet. Zonder volgers ben je namelijk geen leider. Dat is alsof je de polonaise in je eentje loopt. Als ondernemer ben je weliswaar eindverantwoordelijk voor je bedrijf, maar dat betekent niet automatisch dat je leiderschap toont.
Zonder volgers ben je geen leider. Dat is alsof je de polonaise in je eentje loopt.
Wat zijn leiderschapsstijlen?
Als leider wil je dat anderen je volgen. Maar op welke manier neem je de leiding? Dat is de hamvraag. Doe je het volledig op je eigen manier? Of kies je voor een beproefde stijl? En doe je het puur om bepaalde resultaten te halen of wil je ook dat anderen zich er prettig bij voelen?
Omdat er in het verleden al veel goede en slechte leiders zijn geweest, hoef je het wiel niet helemaal opnieuw uit te vinden. Er zijn tientallen verschillende leiderschapsstijlen waaruit je kunt kiezen. Die stijlen laten zien dat er verschillende manieren zijn om anderen aan te sturen en te zorgen dat ze je volgen.
Welke leiderschapsstijlen zijn er?
Er is een aantal bekende leiderschapsstijlen. Onderzoekers en experts hebben die gedefinieerd aan de hand van een aantal kenmerken. Sommige stijlen komen overeen of overlappen elkaar. Welke leiderschapsstijlen zijn er? Acht toppers op een rij:
1. Autocratisch leiderschap
Autocratisch leiderschap komt grotendeels overeen met autoritair leiderschap en directief leiderschap. Het is vooral een taakgerichte leiderschapsstijl. De doelen en ambities van je bedrijf staan centraal. Deze stijl werkt effectief als er snel beslissingen genomen moeten worden of als er sprake is van een crisissituatie. Jij geeft instructies en de rest volgt. Je medewerkers hebben niet veel inspraak. De communicatie is meer eenrichtingsverkeer, in plaats van open.
2. Aansturend leiderschap
Bij aansturend leiderschap geef je vooral heldere en specifieke instructies. Je hebt meer een toezichthoudende rol. Degenen die jij aanstuurt zijn in dit geval nog niet competent en hebben dus duidelijke aansturing nodig. Pas als ze klaar zijn voor meer eigen verantwoordelijkheid, kun je overgaan tot een andere stijl van leiderschap.
3. Verbindend leiderschap
Verbindend leiderschap lijkt sterk op coachend leiderschap. Je doel is om een eenheid te creëren. Samen ga je ervoor. Jij zorgt voor de verbinding tussen je teamleden. Je coacht je team en wil dat de leden (uiteindelijk) zelfstandig bepaalde werkzaamheden kunnen uitvoeren. Je hebt vooral een motiverende rol en hebt oog voor de onderlinge verstandhouding: het teamgevoel. Jij verdeelt de taken, maar je vraagt ook om feedback en input van je team. Nieuwe initiatieven zijn welkom.
4. Dienend leiderschap
Ook wel ondersteunend leiderschap genoemd. Je luistert naar de behoeften van medewerkers en je peilt de betrokkenheid. Je ondersteunt je team in een dienende rol. Vooral als mensen gebrek aan zelfvertrouwen of motivatie hebben kan dit type leiderschap uitkomst bieden en een steun in de rug zijn.
5. Delegerend leiderschap
Deze stijl is geschikt als je medewerkers ruimte en vrijheid wil geven. Je delegeert taken en geeft de controle grotendeels of zelfs volledig uit handen. Je kan op afstand blijven, terwijl je medewerkers zelf oplossingsgericht te werk gaan bij uitdagingen. Daardoor kun jij je focussen op andere werkzaamheden of wat vaker op vakantie.
6. Laissez-faire leiderschap
Hierbij gaat het vooral om vrijheid. Laissez-faire betekent: op zijn beloop laten gaan. Deze stijl komt grotendeels overeen met de delegerende leiderschapsstijl. Je hebt dan wel een team nodig met ervaren mensen die genoeg expertise hebben en zelfstandig kunnen werken. Door het stuur grotendeels uit handen te geven, kunnen je medewerkers zich beter ontplooien en mogelijk effectiever (samen)werken. Dat zie je bijvoorbeeld bij zelfsturende teams. Het is dan wel een uitdaging om onderling alles goed af te stemmen en kliekjesvorming of eilandvorming binnen je bedrijf te voorkomen.
7. Democratisch leiderschap
Ook wel participatief leiderschap genoemd. Je medewerkers hebben veel inspraak. Ze bepalen mee wat er binnen je bedrijf gebeurt. Jij motiveert en stimuleert vooral. Daarin lijkt het op de coachende leiderschapsstijl. Je medewerkers voelen zich betrokken bij je bedrijf en daardoor is er meer draagvlak. Maar wat als er verschillende meningen zijn? Wie hakt de knopen door? En hoe zorg je ervoor dat iedereen betrokken blijft? Dat zijn de uitdagingen bij deze stijl van leiderschap.
8. Situationeel leiderschap
En dan heb je ook nog situationeel leiderschap. Je past dan je manier van leidinggeven aan de situatie en aan je medewerkers aan. De term is vooral bekend van een model dat is ontwikkeld door gedragswetenschappers Hersey & Blanchard. Hoe dat eruit ziet en hoe je het toepast lees je in ons artikel over situationeel leiderschap.
Welke leiderschapsstijl kies jij?
En? Welke stijl van leidinggeven spreekt jou het meeste aan? Denk daarbij niet alleen aan wat past bij je eigen persoonlijkheid en wat jij belangrijk vindt. Houd vooral ook rekening met je team. En pas je stijl aan waar nodig.
Effectief leiderschap
Effectief leiderschap is niet zozeer een aparte leiderschapsstijl. Welke stijl je ook kiest, je wil vooral dat het werkt: dat het effectief is en je bedrijf voorwaarts helpt. Om te zorgen dat personen je daadwerkelijk volgen moet je weten wat zij belangrijk vinden én wat zij aankunnen. Je houdt daarbij rekening met de capaciteiten, karakters en culturele achtergrond van je medewerkers. Dan zullen ze je eerder volgen en blijven volgen.
Lees meer over effectief leidinggeven.
Voorbeelden van leiderschapsstijlen
Als je bijvoorbeeld een team van stagiairs wilt aansturen, geef je ze niet direct de vrije hand en kies je dus ook niet voor Laissez-faire leiderschap. Je kiest dan eerder voor een vorm van aansturend leiderschap. Zo zal je bij een ervaren team met veel capaciteit juist het tegenovergestelde doen en misschien kiezen voor een delegerende of democratische leiderschapsstijl.
Kies dus een stijl die bij de situatie past, dan laat je zien dat je een echte leider bent.
