Dalende arbeidsproductiviteit kost mkb miljarden: hoe zit dat?
En hoe kun je de arbeidsproductiviteit in jouw bedrijf verhogen?
De arbeidsproductiviteit in Nederland is in 2024 opnieuw gedaald. Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) afgelopen vrijdag publiceerde. Een zorgwekkende trend, zeker voor het midden- en kleinbedrijf. Volgens het Nederlands Comité voor Ondernemerschap loopt het mkb hierdoor jaarlijks zo’n € 65 miljard mis.
Wat is arbeidsproductiviteit precies?
Arbeidsproductiviteit geeft aan hoeveel toegevoegde waarde een werknemer per gewerkt uur oplevert. Simpel gezegd: hoeveel ‘output’ je bedrijf genereert ten opzichte van de inzet van arbeid. Wanneer deze productiviteit daalt, betekent dat dat werknemers – ondanks hun inzet – minder opleveren. Minder efficiëntie, minder winst, en dus ook minder ruimte voor groei of investering.
De arbeidsproductiviteit daalt sinds 2023
Na jaren van een stijgende arbeidsproductiviteit, is er nu sinds twee jaar een dalende trend. In 2023 daalde de arbeidsproductiviteit per gewerkt uur al met 1,2%, en 2024 lijkt deze negatieve lijn voort te zetten. De aanhoudende daling baart economen zorgen.
Hoe staat het met het rendement van jouw personeel? Bereken je omzet en brutowinst per medewerker.
Waarom is de daling van arbeidsproductiviteit een probleem?
Het mkb is goed voor meer dan 70% van de werkgelegenheid in de private sector en daarmee de motor van de Nederlandse economie. Als juist deze groep ondernemers structureel minder productief wordt, heeft dat grote gevolgen voor onze economische weerbaarheid.
Volgens het Comité voor Ondernemerschap blijft er door inefficiëntie jaarlijks zo’n € 65 miljard aan potentieel onbenut. Dat geld zou anders kunnen worden geïnvesteerd in innovatie, groei of betere arbeidsvoorwaarden.
Wat veroorzaakt de daling van arbeidsproductiviteit?
Er is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen, maar experts noemen een aantal factoren:
Personeelstekorten: Veel ondernemers werken noodgedwongen met minder of minder ervaren personeel. Vorig jaar werd personeelstekort al als grootste belemmering benoemd door ondernemers - daarin is nog niet veel veranderd.
Digitalisering blijft achter: Niet alle bedrijven benutten de mogelijkheden van digitalisering en automatisering optimaal.
Hogere werkdruk: Werknemers ervaren meer stress en minder focus, wat ten koste gaat van hun output.
Gebrek aan scholing: Medewerkers worden niet altijd voldoende bijgeschoold om efficiënt met nieuwe systemen of processen om te gaan.
Hoe verbeter je de arbeidsproductiviteit binnen je bedrijf?
Hoewel de cijfers op macro-niveau weinig vrolijk stemmen, heb je als ondernemer wel degelijk invloed op de productiviteit binnen je eigen organisatie.
5 praktische tips om dit te verbeteren:
Investeer in digitalisering: Automatisering van repetitieve taken bespaart tijd én verlaagt de foutgevoeligheid.
Zorg voor scholing: Goed opgeleide medewerkers presteren beter. Denk aan korte, gerichte trainingen of e-learning.
Kijk kritisch naar je processen: Waar zitten de knelpunten? Soms kun je met kleine ingrepen (bijv. betere planning of taakverdeling) veel winst behalen.
Focus op werkgeluk: Gemotiveerde medewerkers zijn productiever. Geef ruimte voor ontwikkeling, feedback en een goede werk-privébalans.
Gebruik data: Analyseer hoe tijd en middelen worden ingezet en stuur bij waar nodig.
De dalende arbeidsproductiviteit is geen ver-van-je-bed-show, maar een concreet risico voor de winstgevendheid van je onderneming. Gelukkig zijn er tal van manieren om binnen je eigen bedrijf het verschil te maken. Wie nu investeert in efficiëntie, bouwt aan een sterkere, toekomstbestendige organisatie.
Lees ook: 9 tips om efficiënt te werken
