De oorlog in Oekraïne en de gevolgen voor ondernemers
Sancties, logistieke problemen en andere gevolgen voor je bedrijf
De oorlog in Oekraïne heeft veel menselijk leed tot gevolg. Natuurlijk staat het leed van deze slachtoffers centraal. Toch is het logisch dat je als ondernemer met vragen zit. Wat weten we tot nu toe over de gevolgen van de Oekraïne-oorlog voor ondernemers?
Meldpunt getroffen ondernemers
Goed om te weten: MKB-Nederland en VNO-NCW hebben een meldpunt opgezet voor ondernemers die door de situatie in Oekraïne en Rusland in de problemen zijn gekomen. Heb je te maken met knelpunten als gevolg van deze crisis? Stuur dan een e-mail naar oekraine@vnoncw-mkb.nl.
We hebben alvast een aantal veelgestelde vragen van ondernemers voor je verzameld. Wat betekent de oorlog voor jou als ondernemer en waar moet je rekening mee houden?
Sancties en compensatieregelingen
Veel landen, waaronder Nederland, hebben het feit dat ze tegen de oorlog in Oekraïne zijn uitgedrukt in sancties tegen Rusland. De Europese Unie had al eerder sancties ingesteld tegen Rusland, maar de lijst met sancties is nu flink langer geworden. Bijvoorbeeld: heel wat producten mogen in principe niet meer naar Rusland geëxporteerd worden. Hetzelfde geldt voor veel diensten. Dat heeft grote gevolgen voor ondernemers, want Nederland en Rusland zijn belangrijke zakenpartners.
De EU heeft een aantal persberichten over sancties uitgegeven, met steeds andere producten en diensten. De EU heeft ook aangegeven met welke personen en bedrijven je geen zaken meer mag doen. Bovendien geldt er inmiddels een importverbod voor Russische bedrijven voor bepaalde landbouwproducten. Lees op de site van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland meer actuele informatie over de sancties.
Kun je als ondernemer verwachten dat je compensatie krijgt voor verliezen die je door de sancties lijdt? Op dit moment is daar geen sprake van. De Europese Commissie onderzoekt op dit moment de mogelijkheden. Wel kun je altijd een beroep doen op bestaande overheidsregelingen waar je nu wat aan kunt hebben. Denk aan:
Borgstelling MKB-kredieten (BMKB)
Export, Russische klanten en opdrachtgevers
Als je vragen hebt over exportvergunningen naar Rusland, kun je het beste bij de Douane aankloppen. Voor bestaande exportvergunningen kun je hulp vragen aan het bedrijvencontactpunt kan helpen met het beantwoorden van vragen over een bestaande exportvergunning. Heb je nog geen vergunning maar moet je er wel een hebben? Neem dan contact op met de Douanetelefoon.
De eerste stap als je Russische klanten en opdrachtgevers hebt is: check de sancties. Dan weet je namelijk direct of je jouw product of dienst nog mag leveren aan Rusland. Overigens kiezen veel bedrijven ervoor om even helemaal geen zaken te doen met Rusland, om op die manier het land financieel pijn te doen.
Natuurlijk heeft deze beslissing ook financiële gevolgen voor jouw bedrijf. Sommige bedrijven kunnen die gevolgen niet dragen en besluiten om zaken te blijven doen met Russische klanten. Als je product of dienst niet gesanctioneerd is, kun je dus zelf inschatten wat je op dit gebied beslist.
De Russische munt, de Roebel, is de afgelopen periode flink in waarde gedaald ten opzichte van andere valuta’s. Het is dus niet verstandig om nu prijsafspraken te maken in Roebels. En als je bestaande prijsafspraken hebt, is het zaak om die zo snel mogelijk om te zetten naar een andere valuta. Zo voorkom je dat je het slachtoffer wordt van inflatie.
Problemen met leveringen of logistiek
Waar je eerder snel producten kon vervoeren van het ene land naar het andere, zijn er nu ineens beperkingen én wachttijden door extra controles, vooral bij de grens van Oekraïne. Dit geldt eigenlijk voor alle logistieke bewegingen: over de weg, door de lucht en via zeeroutes. Het is op dit moment niet duidelijk of de China-EU-spoorlijn functioneert.
Daarnaast kunnen de stijging van brandstofprijzen en de cyberaanvallen op gevoelige infrastructuur ook zorgen voor problemen en vertragingen. Voor de meest actuele stand van zaken kun je kijken op de website van evofenedex.
De situatie in Oekraïne kan effect hebben op je verzekeringen. Door nieuwe sancties kunnen verzekeraars genoodzaakt zijn anders om te gaan met wet- en regelgeving. Het Verbond van verzekeraars heeft een pagina ingericht met meer informatie over verzekeringen.
Medewerkers in Oekraïne
Als je personeel of freelancers in Oekraïne hebt, ben je natuurlijk vooral bezorgd om deze medewerkers als persoon. De Nederlandse overheid geeft Nederlanders in Oekraïne het advies om te vertrekken zodra dit veilig kan, maar zal Nederlandse ondernemers en hun personeel niet evacueren. Iemand moet daar dus zelf regelingen voor treffen.
Inmiddels zijn er duizenden mensen de Oekraïense grens overgestoken. Vanwege drukte en chaotische omstandigheden bij de grens is het natuurlijk aan te bevelen om, als dat enigszins mogelijk is, dingen mee te nemen als dekens, brandstof, eten en drinken. Oekraïense medewerkers die je naar Nederland wilt evacueren, moeten een biometrisch paspoort hebben. Natuurlijk moet iemand ook nog steeds rekening houden met de geldende coronaregels.
Oekraïense vluchtelingen in dienst nemen
Voor personen van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) geldt normaal gesproken dat ze maximaal negentig dagen in Nederland mogen verblijven. In deze periode mogen deze mensen niet werken, tenzij de werkgever een werkvergunning heeft. Hier lees je waar een niet-EU-burger aan moet voldoen om naar Nederland te komen.
De EU heeft Oekraïners tijdelijk een beschermde status gegeven, zodat ze vrij kunnen reizen in Europa. Vluchtelingenwerk heeft een informatiepagina voor Oekraïense vluchtelingen ingericht. Waarschijnlijk worden de regels voor Oekraïners die in Nederland willen werken binnenkort aangepast worden. Uitzendbureaus staan namelijk te springen om de vele openstaande vacatures te vullen. Op dit moment is het zo dat een werkgever pas personeel van buiten de EER en Zwitserland mag aannemen als is vastgesteld dat er geen werknemer in de EU is die het werk kan doen.
Grotere kans op cyberaanvallen
Oorlogen verplaatsen zich steeds vaker naar het digitale speelveld. Dat betekent dat de kans op een cyberattack op bedrijven in Nederland groter is dan voorheen. Cybercrime is de laatste jaren sowieso in opkomst. Maar deze middelen worden in oorlogstijd nog vaker ingezet.
Vandaar dat een cyberverzekering zeker nu een goed idee is. Met een cyberverzekering ben je natuurlijk verzekerd tegen eventuele schade door een cyberaanval. Maar een verzekeraar zal je ook helpen om te voldoen aan de laatste veiligheidseisen, zodat je de kans op een hack of een andere aanval zo klein mogelijk houdt.
Lees meer over cybercrime.
Waar kan ik met vragen terecht?
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (rvo) heeft een Ondernemersloket geopend voor ondernemers die vragen hebben over sancties als gevolg van de situatie in Oekraïne. Je kunt daar vragen stellen via de telefoon, de chat en de e-mail. De situatie in de wereld blijft veranderen. De veranderingen hebben ook invloed op ondernemers die internationaal actief zijn. Check daarom ook de pagina van de rvo met veelgestelde vragen en updates voor ondernemers. Zo weet je wat er speelt en hoe je daarop kunt reageren.
