Wie aan innovatieve ondernemers denkt, kan niet onder Steve Jobs uit. Zijn ideeën, charisma en ongebreidelde geloof in zichzelf en zijn ideeën hebben de wereld veranderd. Toch hoef je geen Steve Jobs te zijn om te kunnen innoveren. Het enige wat je nodig hebt, zijn bepaalde eigenschappen die je geschikt maken voor innovatiesucces.

Creativiteit

Creativiteit is bijna vanzelfsprekend een eerste vereiste als het gaat om innovatie. Innovatie is immers iets maken uit niets. Een creatieve ondernemer denkt op een a-typische manier, gaat onverwachts te werk, is onafhankelijk, ziet aarzelingen als iets positiefs en vertrouwt niet op zekerheden. In potentie is iedereen creatief. Onder creatief gedrag vallen grofweg de volgende eigenschappen: flexibiliteit, nieuwsgierigheid, speelsheid, zelfvertrouwen, onafhankelijkheid, openheid, ontvankelijkheid, gedrevenheid, een grote tolerantie voor onzekerheid, wanorde en frustraties en de bereidheid risico’s te nemen. Creativiteit laat zich niet dwingen, om creativiteit op een concrete manier in praktijk te brengen, laat je je het liefst niet afschrikken door bestaande regels en gewoonten. Echte innovatie ontstaat door een juiste mix van creativiteit, rebellie en lef.

Overtuigingskracht

Als je een nieuw idee hebt, is het belangrijk om anderen van het belang of haalbaarheid ervan te overtuigen. Steve Jobs kon dat op een onnavolgbare wijze. De belangrijkste les die we uit zijn charismatische overtuigingskracht kunnen leren is de ‘self-fulfilling prophecy’. Jobs kon zijn toehoorders overtuigen van een werkelijkheid die nog moest komen. Ten tijde van de lancering van de iPod, wist Jobs de muziekindustrie ervan te overtuigen hun muziek voor 0,99 dollar te gaan verkopen via iTunes. Dat kon omdat hij de perceptie van wat er zou gaan gebeuren zó wist te beïnvloeden dat de muziekindustrie de conclusie trok dat ze mee moesten doen. En omdat ze dat deden, gebeurde er ook wat Jobs had voorspeld. Deze creatieve omgang met de werkelijkheid en het feit dat hij inzag dat niemand de werkelijkheid volledig kan overzien, was een van zijn grootste kwaliteiten als innovator.

Perfectionisme

Nadat een innovatief product op de markt verschijnt, komen er altijd mensen die claimen hetzelfde al te hebben bedacht vóórdat het bestond. Het gaat dan ook niet alleen om het bedenken van innovatieve diensten, producten of ideeën, maar juist om de uitvoering. Die moet werkelijk perfect zijn, anders strandt de innovatie bij voorbaat (en kun je je scharen onder de mensen die vervolgens claimen iets al te hebben bedacht voor het bestond). Zo claimt Adam Curry al jaren dat hij YouTube al had uitgevonden voordat de videosite het levenslicht zag. Maar voordat YouTube bestond, waren er al zeventienduizend videowebsites online. Geen van allen zijn ze groot geworden. Datzelfde geldt voor Google. Veel mensen denken dat het bedrijf een uniek zoekalgoritme bedacht heeft, maar de realiteit is dat op het moment dat Google opgericht werd, er al zestien zoekmachines bestonden waarvan er twee op dezelfde soort zoekalgoritmes gebaseerd waren. Het grote verschil is de uitvoering. Die van Google is perfect.

Blind geloof

Natuurlijk onderzoek je of je innovatie kans van slagen heeft, of de markt erop zit te wachten en of het haalbaar is. Maar je hebt ook een zekere mate van vertrouwen nodig in je idee, zodat je het niet dood checkt. Governance is killing voor innovatie. Zodra alles wordt onderzocht, geverifieerd en gekwantificeerd, wordt de kans op fouten steeds kleiner, terwijl het durven maken van fouten niet alleen onvermijdelijk is, maar zelfs essentieel om te slagen. Meer kennis hebben kan ten koste gaan van het geloof in jezelf en je idee. Zo ontwikkelde Jack Kilby ooit ’s werelds eerste microchip en vertelde later in een interview dat het eigenlijk helemaal niet mogelijk was om zoiets te bouwen, maar omdat hij dat niet wist, was hij er toch aan begonnen. En met succes.

Op een bepaald moment moet je blind geloven in je idee en ermee aan de slag gaan. De tijd leert of het een succes wordt en als dat niet het geval is, kun jij er als ondernemer weer veel van leren. Zo zei Joop van den Ende tijdens de aanvaarding van zijn eredoctoraat aan de Universiteit van Nyenrode letterlijk: ‘Mijn carrière is een aaneenschakeling van flops’ en liet zakenman en investeerder Warren Buffet in een van zijn jaarverslagen optekenen hoe hij twee miljard dollar verprutste. Zelfs Steve Jobs faalde jammerlijk met zijn NeXT-computer. Maar voor alle innovatieve ondernemers geldt: vallen, opstaan en door blijven gaan.