Waar moet je op letten bij verkoop binnen de familie?

Bij verkoop van aandelen in een BV binnen familieverband is het belangrijk dat de waarde van de aandelen zakelijk wordt bepaald. Zeker als je meerdere kinderen hebt. Waar moet je precies op letten?

Koopsom niet direct ‘definitief’

Bij de verkoop van de aandelen van een BV kan worden afgesproken dat de koopsom feitelijk in delen wordt betaald, waarbij de toekomstige delen afhankelijk worden gesteld van vooraf te benoemen voorwaarden. Bijvoorbeeld het behalen van een bepaalde omzet of afhankelijk van de toekomstige resultaten bij overigens ongewijzigde omstandigheden. De parameters kun je zelf bedenken. Dit noemt men ook wel een ‘earn-outregeling’. Maar ook om andere redenen kan het zinvol zijn om de koopsom niet direct ‘definitief’ vast te leggen. Let op: Hierin liggen grote risico’s op latere conflicten. Immers de toekomst ligt in handen van de opvolger en de resultaten kunnen door hem of haar dan ook gemanipuleerd worden om een lagere prijs te bereiken. Het gaat immers vaak om grote bedragen

Verkoop binnen familieverband

Dit speelt onder meer bij een verkoop van de aandelen van je BV binnen familieverband, bijvoorbeeld aan je zoon of dochter. Uiteraard is het ook dan zaak dat de waarde van die aandelen zakelijk wordt bepaald. Zeker wanneer je meerdere kinderen hebt, zul je willen voorkomen dat die andere kinderen (of wellicht de ‘aangetrouwden’) van mening zijn dat zoon of dochter de aandelen te goedkoop heeft kunnen overnemen.

Door opname van zo’n earn-outclausule voorkom je dat achteraf door de ‘buitenstaanders’ wordt gezegd: “Zie je wel, we wisten wel dat het bedrijf meer waard was. Vader heeft bewust de omzet in de jaren voor verkoop laag gehouden ...”

Bij snelle doorverkoop aandelen

Maar wat nu als er weliswaar sprake is van een zakelijke prijs, maar je concurrent enkele jaren later een veel hoger bod op de aandelen doet, bijvoorbeeld enkel en alleen om je marktaandeel te verwerven?

Ook al heb je nog zoveel deskundigen de waarde van de onderneming laten bepalen, dan nog is er een gerede kans dat de ‘klapper’ die je zoon of dochter maakt door op het aanbod van de concurrent in te gaan, tot gevolg heeft dat de overige kinderen gaan piepen. Leg dan maar eens uit dat de koopsom die je concurrent wil betalen, vermoedelijk zal zijn gebaseerd op andere motieven. 

Clausule in de verkoopovereenkomst

Denk in dat verband eens aan het opnemen van een clausule in de verkoopovereenkomst waarin je vastlegt dat indien je zoon of dochter de aandelen binnen een bepaalde termijn vervreemdt tegen een hogere waarde, het verschil alsnog verrekend moet worden.

Vanzelfsprekend dient een dergelijke verrekening alleen plaats te vinden als die meerwaarde van de onderneming niet door toedoen van je zoon of dochter is gerealiseerd. Stel bijvoorbeeld dat je kind na aankoop van de aandelen een geheel nieuw bedrijfsprocedé heeft ontwikkeld waardoor de onderneming aanzienlijk meer waard is geworden. Natuurlijk komt dat voordeel hem of haar dan in het geheel toe.

Maar wijzigt er verder niets en is de hogere koopsom enkel een gevolg van het feit dat er een goede koper komt met wellicht geheel andere motieven voor de aankoop, dan voorkom je met een dergelijke clausule scheve ogen binnen de familie.

Voorbeeld. Je kunt bijvoorbeeld bepalen dat indien de aandelen binnen één jaar door je kind worden verkocht voor een hogere waarde dan de koopsom die je in rekening hebt gebracht, dan het gehele verschil alsnog tot je koopsom dient te worden gerekend. Bij verkoop na het 1e jaar maar voor het 2e jaar geldt dit nog voor 80%, etc., tot 20% verrekening bij verkoop in het 5e jaar.

Conclusie

Bij verkoop van de aandelen van je BV aan één van je kinderen doe je er goed aan ook rekening te houden met de gevolgen van een eventuele doorverkoop binnen een relatief korte termijn. Probeer tweestrijd binnen de familie zo veel mogelijk te voorkomen.