Een echte zzp'er moet btw afdragen, investeren in zijn bedrijf en nieuwe klanten werven. Dat zijn belangrijke nieuwe criteria in het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR). Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken wil met het aangepaste voorstel duidelijkheid scheppen tussen zzp'ers en schijnzelfstandigen.
Aanpassing Wet VBAR nodig
Het wetsvoorstel wordt onder meer aangepast vanwege een recente uitspraak van de Hoge Raad in de zaak Uber/FNV. De uitkomsten worden in het wetsvoorstel verwerkt. In de eerste versie van het wetsvoorstel VBAR werden al vijf criteria opgenomen over de aansturing tijdens het werk en vijf criteria over werken voor eigen risico. In het aangepaste voorstel wordt het criterium 'extern ondernemerschap' belangrijker. Een zzp'er moet kunnen aantonen dat hij zelfstandig onderneemt. Hij moet onder meer ondernemer voor de btw zijn.
Tarief zzp'er blijft belangrijk
Eerder werd al aangekondigd dat er in de wet een uurtarief wordt opgenomen. Als een zelfstandige minder dan € 33 per uur verdient wordt er vanuit gegaan dat hij geen zzp'er is, maar in loondienst hoort. De werknemer heeft dan recht op een arbeidsovereenkomst, behalve als je als opdrachtgever kunt bewijzen dat hier echt geen sprake van is. Het uurtarief en het 'rechtsvermoeden werknemer' blijft behouden in het wetsvoorstel. Ook de manier waarop de wet VBAR gehandhaafd moet worden blijft ongewijzigd.
Wet VBAR en Wet DBA
Er wordt al langer gesproken over de invoering van de Wet VBAR (Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden). De huidige Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) leidde namelijk tot veel onduidelijkheden en beperkte handhaving. Opdrachtgevers en zelfstandigen hebben daardoor te maken met onzekerheid en bedrijven zijn terughoudend geworden met het inhuren van zelfstandigen. De Wet VBAR moet dit oplossen door duidelijkere criteria te introduceren, zodat het onderscheid tussen werknemers en zelfstandigen helder wordt.
Duidelijkheid voor zzp'ers en opdrachtgevers
"Wij willen dat mensen weten waar ze aan toe zijn", zegt Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op de website van de Rijksoverheid. "Veel zzp’ers leveren een belangrijke bijdrage aan onze economie. En die ruimte om als ondernemer te werken moet er ook gewoon zijn. Door dit wetsvoorstel willen we het duidelijker maken. Als je aangestuurd wordt in je werk en je loopt geen ondernemersrisico, dan ben je een werknemer en heb je recht op de bescherming die daarbij hoort. En als je echt zelfstandig werkt en onderneemt, dan is daar alle ruimte voor."
Effect van handhaving en Wet DBA al zichtbaar
Sinds 1 januari 2025 kunnen bedrijven en zzp'ers weer gecontroleerd worden op schijnconstructies en schijnzelfstandigheid. Volgens Van Hijum zijn er door de Wet DBA al wel veranderingen te zien in de markt. Zo zijn werkgevers actief bezig om samenwerkingsverbanden aan te passen en nieuwe overeenkomsten te sluiten. Met name in de zorg, het onderwijs en de kinderopvang zijn al veel 'zzp'ers' in loondienst gegaan. Die werknemers krijgen bijvoorbeeld meer ruimte om zelf hun werkrooster in te delen en een goede werk-privébalans te behouden. Voormalige zzp'ers behouden daardoor genoeg vrijheid en flexibiliteit.
VVD, D66, CDA en SGP presenteren variant op zzp-wet
Vier politieke partijen (VVD, D66, CDA en SGP) vinden het nieuwe wetsvoorstel VBAR niet voldoende en hebben een eigen wetsvoorstel geschreven. Initiatiefnemer is Kamerlid Thierry Aartsen van de VVD, die de Belgische Arbeidsrelatiewet als een goed voorbeeld ziet voor Nederland.
Er moet volgens de vier partijen een aparte commissie komen om te bepalen of iemand echt zzp’er is. De zzp’er moet meerdere opdrachten hebben, uit vrije wil als zelfstandige werken en grotendeels zelf zijn werktijden bepalen. Dit moet duidelijk worden via drie toetsen: de zelfstandigentoets, werkrelatietoets en een sectoraal rechtsvermoeden. Verder moeten zzp'ers volgens dit voorstel verplicht hun eigen pensioen en arbeidsongeschiktheid dekken, bijvoorbeeld via een verzekering of voldoende eigen vermogen.
Wanneer gaat de Wet VBAR of een variant in?
Dat is nog onbekend. De minister gaat zich eerst inzetten voor goede communicatie en voorlichting over dit onderwerp. Daarnaast worden gesprekken gevoerd met verschillende brancheorganisaties. Ook worden de gevolgen van de handhaving de komende maanden in kaart gebracht.
Het wetsvoorstel VBAR moet vervolgens aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Na goedkeuring moet ook de Eerste Kamer akkoord gaan. Het kabinet hoopt dat de wet zo snel mogelijk wordt ingevoerd, mogelijk al in 2026. Blijf op de hoogte van deze wet en meer ontwikkelingen voor ondernemers in het MKB. Schrijf je in voor de gratis MKB nieuwsbrief.
