Scheiden en een eigen onderneming
Wettelijke regels als je bedrijf verdeeld wordt door een scheiding
Een scheiding, waaronder ook de verbreking van een samenleving of de beëindiging van een geregistreerd partnerschap, brengt veel uitdagingen met zich mee. Zeker wanneer je een eigen onderneming hebt. Scheiden met een eigen bedrijf roept ook veel vragen op. Welke rol speelt jouw bedrijf in het scheidingsproces? Hoe wordt de onderneming ‘verdeeld’ of verrekend en wat zijn hierbij de wettelijke regels? In dit artikel leggen we uit waar je allemaal rekening mee moet houden en hoe je dit proces soepel doorloopt.
Scheiden met eigen zaak: continuïteit belangrijk
Het aantal ondernemers in Nederland groeit al jaren, dus de kans dat je als scheidende partij een eigen onderneming runt, neemt ook toe. Zo’n scheiding heeft een enorme impact op je persoonlijke leven, maar heeft ook gevolgen voor je eigen bedrijf. Op financieel en fiscaal vlak, maar ook op de dagelijkse gang van zaken. Hoe vervelend een scheiding met eigen zaak ook is, het voortbestaan van de onderneming is een van je prioriteiten.
Tijdens een scheiding als ondernemer spelen allereerst 2 factoren een grote rol: wanneer én onder welke voorwaarden ben je het huwelijk of een geregistreerd partnerschap destijds aangegaan? Of zitten er afspraken in jullie samenlevingsovereenkomst die van belang zijn?
Getrouwd vóór of na 1-1-2018
De meeste stellen in Nederland zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. De reden hiervoor is simpel: vóór 1-1-2018 was dit de standaard rechtsvorm voor huwelijken én geregistreerd partnerschappen. Vanaf 1-1-2018 trouwt iedereen standaard in beperkte gemeenschap van goederen. Het opstellen van huwelijkse voorwaarden is trouwens altijd een optie (geweest).
Huwelijkse- / partnerschapsvoorwaarden
Ondernemers trouwen meestal onder huwelijkse voorwaarden. Op deze manier bescherm je het eigen inkomen en vermogen, mocht het ooit tot een scheiding komen. Huwelijkse voorwaarden laat je vastleggen bij een notaris en kunnen ervoor zorgen dat je bezittingen uitsluit van een verrekening met je echtgenoot; dus ook je eigen bedrijf. Voor huwelijkse voorwaarden gelden aanvullende regels en beperkingen.
Meer over scheiden met een eigen onderneming wanneer je in beperkte gemeenschap van goederen (dus na 1-1-2018) of op huwelijkse voorwaarden bent getrouwd, lees je in: “Getrouwd na 1-1-2018 en scheiden: wat betekent dit voor jouw onderneming?”
Getrouwd in gemeenschap van goederen
In het vervolg van dit artikel gaan we uit van een huwelijk dat in algehele gemeenschap van goederen is aangegaan (dus de standaard die gold vóór 1-1-2018). Bij deze rechtsvorm wordt de waarde van het bedrijf doorgaans verrekend. Het gaat hier niet alleen om alle bezittingen, maar ook om eventuele schulden. Op deze regel bestaat wel een belangrijke uitzondering: als de onderneming voortkomt uit een schenking of erfenis waarbij is bepaald dat deze niet onder de gemeenschap van goederen valt, wordt de onderneming niet verrekend.
Je partner uitkopen: rechtsvorm onderneming is belangrijk bij waardebepaling
Op papier lijkt het simpel. Jij en je ex-partner hebben allebei recht op 50% waarde van de onderneming. Je kunt er voor kiezen je ex-partner uit te kopen als dat financieel haalbaar is. Daarvoor is wel eerst een waardebepaling van de onderneming nodig. Dat is een lastige klus, want meerdere financiële en fiscale factoren spelen een rol bij het bepalen van de waarde van je onderneming. Zo is voor een waardebepaling de rechtsvorm van de onderneming van groot belang. De waarde van een eenmanszaak kan bijvoorbeeld anders worden bepaald dan de waarde van een vof of bv met aandelen.
Continuïteit onderneming in gevaar na scheiding?
Een 50/50 verdeling kan ertoe leiden dat het bedrijf failliet gaat. En dat is geen wenselijk scenario. Het voortbestaan van je bedrijf is een van de zaken die voorop moet staan tijdens een echtscheiding. Hoewel de meeste mensen die in scheiding liggen alles zo eerlijk mogelijk willen verdelen, moet dit niet ten koste van alles gaan.
Het is belangrijk elkaar iets te gunnen, maar uiteindelijk heeft niemand er wat aan als het bedrijf omvalt. Zeker niet als dit een negatieve invloed heeft op eventuele betalingen van kind- of partneralimentatie. De continuïteit van de onderneming speelt ook zeker een rol in de waardebepaling van het bedrijf en het uiteindelijk onderling te verrekenen bedrag.
Daarnaast kan onderling nog een nadere regeling worden getroffen. Zo kunnen scheidende partijen kiezen voor een betalingsregeling voor het uitbetalen van de waarde. Hierbij wordt (een deel van) het vermogen waar de ex-partner recht op heeft later uitbetaald. Dit kun je zien als een lening, waarbij de onderneming geld leent van – en dus schuldig is aan - de ex-partner. Soms wordt in zo’n geval de woning van de eigenaar van het bedrijf als onderpand genomen. Alles hangt ook samen met de belangen van de andere partij: ook hij/zij dient verder te kunnen na de scheiding. Het zoeken naar de meest optimale regeling voor beide partijen binnen mediation of een overlegscheiding verdient dan ook de voorkeur.
