Scope 3 emissie: wat is het eigenlijk?
Begrijp en verklein de milieu-impact in jouw keten
Om de negatieve milieu-impact van je bedrijf significant te verkleinen, moet je met je scope 3-emissies aan de slag. Maar wat zijn scope 3-emissies en wat levert het verkleinen van je voetafdruk jou als ondernemer op? En ook: welke stappen kun je zetten om dit te realiseren? Duurzaamheidsstrateeg Lise-Lotte Verhoef helpt je op weg.
Wat is scope 3-emissie?
Scope 3-emissies omvatten alle indirecte uitstoot die in jouw waardeketen ontstaat als gevolg van jouw bedrijfsactiviteiten, zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts. Om dat goed uit te leggen, moeten we een stapje terug doen.
Emissies ingedeeld in drie scopes
Wanneer we het hebben over de milieu-impact of voetafdruk van een bedrijf, richten we ons meestal op de hoeveelheid CO2-emissies die aan een bedrijf en al haar activiteiten toe te schrijven zijn. Oftewel: hoeveel kooldioxide in de atmosfeer terechtkomt door het verbranden van fossiele brandstoffen door of vóór het bedrijf.
Wil je de CO2-emissies van jouw bedrijf in kaart brengen, dan moet je op drie niveaus - “scopes” - denken:
Scope 1-emissies omvatten directe emissies afkomstig van bronnen die je bedrijf in bezit of beheer heeft. Uitstoot van je eigen wagenpark bijvoorbeeld, of wat er uit de schoorsteen van je fabriek komt.
Scope 2-emissies zijn de emissies die voortkomen uit het opwekken van de energie die jouw bedrijf inkoopt. Denk aan elektriciteit en warmte.
Scope 3-emissies omvatten alle indirecte uitstoot die ontstaat in jouw waardeketen, zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts.
Stroomopwaarts betekent dat je kijkt naar alle activiteiten die plaatsvinden vóórdat jij aan de beurt bent met je bedrijfsactiviteiten. Terug naar de bron - het verbouwen van de grondstoffen - dus.
Stroomafwaarts verwijst naar de stappen die ná jouw bedrijfsactiviteiten plaatsvinden. Je komt - bij een lineaire keten - uiteindelijk uit bij de eindklant en afvalverwerking.
Voor producenten zijn scope 3-emissies vaak gerelateerd aan de productie van grondstoffen en componenten die je inkoopt, transport en distributie, afvalbeheer en productgebruik.
Voor dienstverleners komen scope 3-emissies meestal voort uit woon-werkverkeer van medewerkers, de productie en transport van kantoorbenodigdheden en IT, ingekochte diensten zoals schoonmaak en vervoersbewegingen van klanten.
Waarom zijn scope 3-emissies belangrijk?
Voor de meeste mkb-bedrijven, maken scope 3-emissies meer dan 70% van hun totale uitstoot uit, waarbij 90% of meer ook niet vreemd is. Wil je je voetafdruk significant verkleinen, dan moet je je dus vooral op de uitstoot in je waardeketen richten.
Kleinere negatieve milieu-impact, grote voordelen
Je scope 3-emissies verminderen levert jou als ondernemer bovendien serieuze voordelen op. Door aan de slag te gaan met het verlagen van je scope 3 emissies, kun je:
Kosten besparen - Duurzaam ondernemen kan leiden tot aanzienlijke kostenbesparingen. Door energie-efficiëntie te verbeteren, afval te verminderen en grondstoffen efficiënter te gebruiken, kun je je operationele kosten flink verlagen.
Bedrijfsreputatie verbeteren & concurrentievoordeel vergroten - Bedrijven, werknemers, investeerders, overheden en consumenten hechten steeds meer waarde aan duurzaamheid. Werk je als bedrijf actief aan het verminderen van je milieu-impact en kun je dit laten zien, dan heeft dat een positief effect op je reputatie.
Toekomstbestendigheid vergroten - Klimaatverandering en milieuproblemen vormen risico’s voor de continuïteit van bedrijven. Door nu te investeren in duurzame praktijken, maak je jouw bedrijf weerbaarder tegen toekomstige uitdagingen en schokken in de markt.
Ketensamenwerking verbeteren - Om je scope 3 emissies omlaag te brengen, moeten je ketenpartners (ook) in actie komen. Het gesprek met hen aangaan en samen nadenken hoe jullie binnen de keten slimmer, schoner, effectiever te werk kunnen gaan - daar plukken jullie allemaal de vruchten van.
Je maatschappelijke verantwoordelijkheid pakken - Bedrijven hebben een rol in het creëren van een duurzame toekomst. Door je negatieve milieu-impact te verminderen en je positieve impact te vergroten (kijk ook eens naar: regeneratief ondernemen), draag je bij aan het verbeteren en beschermen van ‘t welzijn van onze planeet en van toekomstige generaties.
De rol van de CSRD
Daarnaast speelt de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) een belangrijke rol. Deze Europese richtlijn verplicht bedrijven om transparanter te zijn over hun impact op milieu en maatschappij. Ook mkb-bedrijven zullen in toenemende mate moeten rapporteren over hun duurzaamheidsprestaties, inclusief hun scope 3-emissies. Het begrijpen en verminderen van deze emissies helpt je niet alleen om aan deze eisen te voldoen, maar ook om voorbereid te zijn op toekomstige regelgeving.
Wegblijven van greenwashing
Bovendien: bedrijven die claimen duurzaam (bezig) te zijn en zich met hun acties beperken tot scope 1 en scope 2, kunnen op hun vingers getikt worden voor greenwashing. Daarmee loop je niet alleen reputatieschade op, maar krijg je mogelijk ook een rechtszaak aan je broek.
Praktische stappen om scope 3-emissies te verminderen
Wil jij actie ondernemen om je scope 3-emissies omlaag te brengen? Met deze zes stappen ben je goed op weg!
1. Breng je waardeketen in kaart
Begin met het in kaart brengen van jouw volledige waardeketen. Waar komen je grondstoffen vandaan? Hoe worden ze getransporteerd? Hoe wordt jouw product uiteindelijk gebruikt en wat gebeurt ermee aan het einde van de levenscyclus? Voor dienstverleners is dit iets minder complex, maar nog steeds een belangrijke exercitie. Twee tips bij deze stap:
Gebruik tools en frameworks: Er zijn verschillende tools beschikbaar die je kunnen helpen bij het in kaart brengen van je waardeketen en het berekenen van je scope 3-emissies, zoals die van het Greenhouse Gas (GHG) Protocol. Ook kan de CO2-prestatieladder handvatten bieden.
Betrek je team: Zorg dat je alle afdelingen betrekt bij het in kaart brengen van de waardeketen. Om een volledig beeld te krijgen, heb je immers veel verschillende invalshoeken en informatie nodig.
2. Werk samen met je leveranciers
Ga in gesprek met je leveranciers en stimuleer hen om duurzamer te werken. Hoe? Bijvoorbeeld door:
Duurzaamheid op te nemen in je inkoopcriteria en voorkeur te geven aan leveranciers met goede milieuprestaties.
Samen met je leveranciers te investeren in duurzame initiatieven, zoals het ontwikkelen van milieuvriendelijke verpakkingen of efficiëntere productiemethoden. Ook logistieke processen zijn vaak de moeite waard om goed onder de loep te nemen.
3. Monitor en rapporteer
Zorg dat je regelmatig je voortgang monitort en rapporteert. Dit houdt je niet alleen scherp, maar laat ook aan je stakeholders zien dat je serieus werk maakt van duurzaamheid. Er zijn verschillende softwareoplossingen beschikbaar die je kunnen helpen bij het monitoren en rapporteren van je duurzaamheidsprestaties. Hier transparant over zijn, kun je bijvoorbeeld doen in een (jaarlijks) Impact Rapport.
4. Stimuleer duurzaam gebruik bij klanten
Informeer en enthousiasmeer je klanten over hoe ze jouw producten of diensten duurzaam kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld door:
Hen middels een toffe campagne te wijzen op energiezuinige manieren om jouw producten te gebruiken of door recyclingmogelijkheden aan te bieden.
Je after-sales uit te breiden, waarbij je ervoor zorgt dat producten op de meest duurzame manier worden gebruikt en onderhouden.
5. Investeer in duurzame innovaties
Blijf investeren in onderzoek en ontwikkeling van duurzamere producten, diensten en processen. Innovatie is een belangrijke drijfveer voor het verminderen van scope 3-emissies. En innovatie hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Simpelweg rondvragen bij alle afdelingen én leveranciers (punt 3) welke kansen zij zien - groot en klein - om de milieu-impact te verkleinen, kan al veel effect hebben.
6. Betrek je medewerkers
Zorg dat je medewerkers zich ook bewust zijn waar de milieu-impact van jullie bedrijf uit bestaat en waarom het belangrijk is om jullie waardeketen in te duiken om als bedrijf te verduurzamen. Dit bewustzijn kun je creëren en vergroten door middel van trainingen, workshops, een interne campagne, een quiz tijdens de kwartaalmeeting, het uitnodigen van een inspirerende expert - wees creatief!
De meeste impact maak je in en met je keten
Dus, scope 3-emissies zijn misschien niet direct zichtbaar, maar ze hebben een enorme impact op het milieu. Als ondernemer kun je een verschil maken door bewuste keuzes te maken in je waardeketen en samen te werken met partners die duurzaamheid ook belangrijk vinden. Zo draag je bij aan een betere toekomst voor ons allemaal én bouw je aan een sterker, toekomstbestendig bedrijf.
