Groene voornemens: 5 duurzaamheidstrends voor 2024
Welke duurzaamheidsontwikkelingen verwachten we dit jaar?
2023 - het jaar waarin een hoop bedrijven werk maakten van duurzaamheid en nieuwe wet- en regelgeving werd geïntroduceerd. Maar ook het jaar waarin de wereldwijde gemiddelde temperatuur voor het eerst boven de 2 graden uitbrak. Werk aan de winkel dus. Wat kun je als bedrijf in 2024 verwachten? Duurzaamheidsstrateeg Floor Meeder neemt je mee in vijf duurzaamheidstrends voor 2024.
Trend 1: Wet- & regelgeving als groeiende stok achter de deur
Als we een duurzame toekomst willen waarmaken, moeten burgers, bedrijven én overheden een steen bijdragen. Goede wet- en regelgeving vanuit de overheid is als bakpoeder in een taart: het versnelt de transitie naar een duurzame economie. Dat heeft de afgelopen tijd wel laten zien.
Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid verruimd
Zo is de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) in 2023 verruimd met de UPV Textiel: een regelgeving die bedrijven die kleding of huishoudtextiel inkopen of produceren verantwoordelijk maakt voor het inzamelen, verwerken, recyclen en hergebruiken van de textielproducten die zij in de handel brengen.
Inmiddels heeft zo’n 70% van de markt zich als deelnemer aangemeld bij Stichting UPV Textiel, met als doel om de sector als collectief te verduurzamen. Concrete initiatieven daarvan worden dit jaar uitgerold.
De CSRD in 2024 officieel van start
2024 is het jaar waarin het startschot luidt voor andere wet- en regelgeving. De Corporate Social Reporting Directive (CSRD) gaat dit jaar bijvoorbeeld officieel in: grote, beursgenoteerde bedrijven zijn verplicht om te rapporteren over hun impact op mens en milieu, en kleinere bedrijven moeten voorbereidingen treffen om dat in de komende jaren te doen. Omdat bedrijven in het mkb vaak onderdeel zijn van de toeleveringsketen van grote, CSRD-verplichte bedrijven, zullen zij wellicht informatie over de duurzaamheidsprestaties van hun bedrijf moeten aanleveren.
Duurzame wet- en regelgeving blijft in ontwikkeling
Dit zijn twee voorbeelden van wet- en regelgeving die de boel in stroomversnelling zet en zorgt dat bedrijven in beweging komen. In 2024 zullen we hier meer van zien, zoals de EU Taxonomie, om duurzame investeringen te stimuleren, en de Green Claims Directive, om greenwashing tegen te gaan.
Trend 2: Je bedrijf als protestbord
Tot voorheen was het een kleine groep ondernemers die hun bedrijf als protestbord gebruiken om een belangrijke boodschap naar buiten te brengen. Pioniers zoals Tony’s Chocolonely, Dopper en Patagonia zien het bedrijf als middel om een sociaal en/of ecologisch probleem de kop in te drukken.
We zien echter steeds meer bedrijven die hun stem gebruiken om bepaalde misstanden boven water te halen. Bedrijven - klein en groot - worden activistischer en gebruiken hun merk en communicatiekanalen om zich uit te spreken over bijvoorbeeld de klimaatcrisis, sociale ontwikkelingen, de noodzaak voor wet- & regelgeving rondom duurzaamheid, en oorlogen en conflicten.
Voorbeelden van activistische bedrijven
Zo vroeg Kinfill, een bedrijf dat duurzame schoonmaakproducten ontwikkelt, tijdens hun kerstcampagne aandacht voor de oorlogen in Oekraïne en Gaza, door tekeningen van kinderen op hun verpakkingen te verwerken en 20% van de opbrengsten te doneren aan het goede doel Right To Play. Een ander voorbeeld komt van het Nederlandse merk Naïf, dat in haar marketing-uitingen wel eens petities deelt voor wet- en regelgeving die het gebruik van microplastics in persoonlijke verzorgingsproducten verbiedt.
Activistische bedrijven passen bij onze demonstratiecultuur
Wat mij betreft is dit een hele mooie ontwikkeling. Doordat bedrijven zich meer uitspreken over sociale en ecologische thema’s en hun zorgen hierover, creëren we meer bewustzijn en vergroten we de urgentie om in actie te komen.
Deze trend is in lijn met de demonstratiecultuur. Zo is het draagvlak voor klimaatactivisten de afgelopen tijd gegroeid. Het aandeel Nederlanders dat stelt dat activisten op hun steun kunnen rekenen, is sinds de zomer van 2022 gestegen van 14% naar 22%, blijkt uit onderzoek van I&O Research, uitgevoerd voor Amnesty International. Uit datzelfde onderzoek blijkt dat 54% van de Nederlanders vindt dat demonstraties nodig zijn voor maatschappelijke verandering,
Trend 3: Een stap verder met regeneratief ondernemen
Een duurzaam bedrijf zijn. Is dat nog wel voldoende als je kijkt naar de sociale en ecologische uitdagingen van vandaag? Deze vraag popt in mijn vakgebied steeds vaker op.
Waarom we regeneratieve bedrijven nodig hebben
Duurzaamheid gaat over het in evenwicht brengen van de negatieve en positieve impact van een bedrijf. Met als doel dat een bedrijf uiteindelijk geen negatieve impact meer heeft op de wereld.
Op dit moment betekent dat voor de meeste bedrijven dat ze flink aan de bak moeten. Met het in kaart brengen van hun positieve, maar vooral negatieve impact, en het implementeren van maatregelen om die negatieve impact te reduceren.
Stel, alle bedrijven in de wereld doen dit en brengen deze ‘handafdruk’ en ‘voetafdruk’ in balans. Geweldig! Maar dan zijn we er helaas nog niet. De schade aan mens en planeet die in het verleden is toegebracht, moet namelijk ook nog worden hersteld. Daarom is het van belang dat bedrijven een stap verder gaan en meer teruggeven dan ze nemen om maatschappij en planeet te herstellen.
Van duurzaam naar regeneratief ondernemen
Dit wordt ook wel regeneratief ondernemen genoemd: bedrijven treffen altruïstische maatregelen vanuit een langetermijnvisie, die het herstel van natuurlijke hulpbronnen en sociale systemen bevorderen door de gezondheid van individuen, gemeenschappen en de planeet te ‘regenereren’.
Dit soort bedrijven zijn er gelukkig al. Een voorbeeld is Wilder Land, die lokale en inheemse gewassen plant aan (de randen van) Nederlandse landbouwgronden, om producten van te maken. Daarmee herstelt Wilder Land de natuur, vergroot het de biodiversiteit en helpt het boeren nieuwe inkomstenbronnen te vinden. Win-win-win dus.
Trend 4: Groeiende behoefte aan een betekenisvolle baan
Vandaag de dag wordt werk niet meer alleen gezien als iets wat voorziet in je levensonderhoud. Een betekenisvolle bijdrage kunnen leveren met je baan, is voor steeds meer mensen van belang, met name voor jongeren. Zo blijkt uit recent onderzoek van YoungCapital dat 4 op de 10 jongeren bereid is om te vertrekken als een werkgever niets aan duurzaamheid doet.
Het voordeel van een betekenisvolle baan
Een baan moet dus steeds vaker in lijn liggen met je normen en waarden; de dingen die voor jou belangrijk zijn. Dat heeft zo z’n voordelen, voor werknemer én werkgever. “De betekenisgerichte werknemer is simpelweg heel goed nieuws voor de zaak! Bij hen is de kans groter dat ze langer blijven, doorgroeien naar leidinggevende rollen en het bedrijf bij andere aanprijzen als een goede plek,” legt Aaron Hurst uit in zijn boek De Betekeniseconomie.
Zinvol werk is keihard nodig
Dat steeds meer mensen zingeving in hun werk belangrijk vinden, is daarnaast geen overbodige luxe. De sociale en ecologische uitdagingen van deze tijd - en de omvang daarvan - vragen om mensen die zich vast willen bijten in het probleem en met waardevolle oplossingen komen. Historicus en schrijver Rutger Bregman - voor veel mensen bekend van het boek De Meeste Mensen Deugen - noemt dit ‘morele ambitie’. Met zijn nieuwe boek wil hij mensen helpen om hun talenten te benutten en werk te maken van hun idealen.
Iedere carrière duurt 2.000 werkweken. Hoe je die tijd besteedt, is een van de belangrijkste beslissingen van je leven. Toch zitten miljoenen mensen vast in suffe, nutteloze of zelfs schadelijke banen. De grootste verspilling van onze tijd is de verspilling van talent.
Het medicijn tegen deze verspilling? Morele ambitie. De wil om bij de besten te horen, maar met andere maatstaven van succes. Geen dik salaris, deftige titel of corner office, maar een carrière die is gewijd aan de beste oplossingen voor de grootste wereldproblemen.
Steeds meer platformen voor betekenisvolle baanzoekers
Gezien de groeiende behoefte aan zinvol werk, is het niet gek dat er steeds meer platformen oppoppen die mensen helpen aan een betekenisvolle baan. Voorbeelden hiervan zijn Greenjobs, Betekenisbaan en B Works. Deze laatste verbindt mensen aan banen bij bedrijven met een B Corp Certificering, een internationale certificering voor bedrijven die voldoen aan hoge ecologische en sociale standaarden. Wil je (jong) talent blijven aantrekken? Dan loont het dus om (verder) met duurzaamheid aan de bak te gaan.
Trend 5: Klimaatrechtvaardigheid
Rechten voor de natuur. Het is de snelst groeiende juridische beweging van de 21ste eeuw, zegt rights of nature-expert Jessica den Outer. En de Verenigde Naties bevestigt dat: het aantal rechtszaken over klimaatverandering wereldwijd is de afgelopen jaren ruim verdubbeld. Dit aantal groeide van 884 in 2017 naar 2.180 in 2022.
De eerste klimaatrechtszaak in Nederland
Advocaat Roger Cox zette de toon, toen hij in 2015 namens Urgenda een rechtszaak aanspande tegen de Nederlandse overheid. De reden? Het klimaatbeleid van de Nederlandse overheid was ondermaats en zou onvoldoende bijdragen aan het behalen van de doelen in het Parijs Akkoord.
Initieel werd de rechtszaak door veel mensen als kansloos gezien. Maar Urgenda kreeg gelijk. Deze juridische overwinning inspireerde juristen van over de hele wereld om overheden te dwingen tot meer klimaatactie. En daar blijft het niet bij. Zo wint Roger Cox in 2021 opnieuw een rechtszaak met Milieudefensie tegen Shell. De oliegigant moet haar CO2-uitstoot met 45% reduceren in 2030 ten opzichte van 2019.
Waarom klimaatrechtszaken zo belangrijk zijn
Omdat klimaatbeleid ver achterloopt op wat nodig is om de opwarming van de aarde onder de 1,5 graden Celsius te houden, zijn klimaatrechtszaken een goed instrument om klimaatactie veilig te stellen. Mijn verwachting is dan ook dat we zulke klimaatgeschillen steeds vaker zullen zien. Bedrijven en hun bestuurders zullen meer en meer verantwoordelijk worden gehouden voor gebrekkig klimaatbeleid, foutieve duurzaamheidsclaims of zelfs ecocide: het schade aanrichten of vernietigen van ecosystemen, als gevolg van al dan niet opzettelijk menselijk handelen.
Wat ga jij mens en planeet brengen in 2024?
Dat je in 2024 als bedrijf niet meer om duurzaamheid heen kunt, is inmiddels wel duidelijk. Dus ik nodig je uit om jezelf af te vragen: ‘Hoe ga ik het verschil maken voor mens en milieu komend jaar?’ Sta stil bij wat al goed gaat, en breng daarna in kaart waar kansen liggen om jullie sociale en ecologische impact te verbeteren. Deel ze met je team en ga gezamenlijk aan de bak. Voldoening gegarandeerd!
Hulp nodig of even sparren? Neem dan gerust contact met me op via floor@etiquet.nl!
