Als bedrijf biodiversiteit bevorderen: Hoe ROEF het goede voorbeeld geeft
Hoe komen biodiversiteit en het bedrijfsleven samen?
ROEF, een dochteronderneming van het Nederlandse familiebedrijf Knaapen, ontwikkelde een slim, groen daksysteem dat positief bijdraagt aan de biodiversiteit in Nederland. Wat is het verhaal achter ROEF, waarom is biodiversiteit zo belangrijk en hoe kun jij hier als ondernemer mee aan de slag?
Biodiversiteit en het bedrijfsleven
Dat we met z’n allen iets aan klimaatverandering moeten doen, is voor de meeste mensen én bedrijven inmiddels wel duidelijk. Biodiversiteit daarentegen is een ecologisch vraagstuk dat net zoveel aandacht verdient, maar bedrijven vaak nog ingewikkeld vinden.
Wat is biodiversiteit?
Biodiversiteit is de verscheidenheid aan flora en fauna in onze wereld. Het omvat alle soorten planten, dieren en micro-organismen, en deze werken samen als onderdeel van een ecosysteem om de natuur in balans te houden.
De begrippen biodiversiteit en natuur worden vaak als synoniemen gebruikt, terwijl natuur een bredere betekenis heeft. Zo kan de natuur ook slaan op niet-biologische zaken, zoals het weer.
Wat is het belang van biodiversiteit?
Zonder biodiversiteit geen mensenlevens. De mensheid is sterk afhankelijk van de natuur: het is een bron van voedsel en we gebruiken natuurlijke grondstoffen om producten te maken. Naast producten levert het ook ‘diensten’, zoals waterzuivering, bodemvruchtbaarheid, verkoeling van de aarde en bestuiving.
Door vervuiling, klimaatverandering en het exploiteren van hulpbronnen, is het echter niet goed gesteld met de natuur en biodiversiteit op onze planeet. Uitsterving van zowel plant- als diersoorten ging de afgelopen 10 miljoen jaar dan ook nog nooit zo snel als nu. En dat heeft grote gevolgen voor de leefbaarheid op onze planeet. Hoog dus tijd om hier meer aandacht op te vestigen.
Wat kunnen bedrijven doen voor de biodiversiteit?
Waar bedrijven inmiddels steeds vaker een duurzaamheids- of klimaatstrategie hebben gedefinieerd, staat biodiversiteit vaak nog niet op de radar van ecologische speerpunten. Best gek eigenlijk, aangezien bedrijven de natuur direct of indirect als hulpbron gebruiken en hun verdiensten van de natuur afhankelijk zijn.
Wil je als ondernemer biodiversiteit bevorderen? Dan kun je naar deze facetten kijken:
Op jouw bedrijfslocatie In en rondom je kantoor kun je op gemakkelijke wijze met biodiversiteit aan de slag. Heb je een kantoortuin en wordt deze gedomineerd door tegels? Dan kun je een mooie stap zetten door deze eruit te halen en te vervangen door groen. Ook kun je denken aan een groendak, bijenkast of natuurlijk meer planten. Daar knapt je kantoor nog van op ook!
In je keten De grootste impact zit waarschijnlijk in de keten van je productieproces of je dienstverlening. Ga met leveranciers over biodiversiteit in gesprek en zoek actief naar manieren om het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en chemicaliën te minimaliseren of elimineren. Zorg dat jij en je leveranciers de natuur zo min mogelijk met afval vervuilen.
Via andere organisaties Er zijn in Nederland fantastische organisaties die zich direct of indirect bezighouden met het bevorderen van biodiversiteit, zoals Lenteland, Justdiggit, Struikroven, Aardpeer of Natuurmonumenten. Natuurlijk kun je er ook voor kiezen om deze organisaties te steunen met bijvoorbeeld periodieke donaties.
Een product of dienst op de markt brengen die direct bijdraagt aan betere natuur en biodiversiteit, is waarschijnlijk de meest effectieve manier. Een goed voorbeeld hiervan is ROEF, een dochteronderneming van het Nederlandse familiebedrijf Knaapen, een renovatiebedrijf dat voor woningbouwcorporaties wijken mooier maakt. Wij interviewden Janneke de Cort, Manager Wijkvergroening & Verduurzaming bij ROEF, over het ontstaan van dit betekenisvolle idee.
Het ontstaan van ROEF
“Bij Knaapen vervangen we zo’n 500 daken per jaar in Nederland. Er is zoveel dat je kunt doen met die daken: zonne-energie opwekken natuurlijk, maar ook regenwater opvangen, biodiversiteit bevorderen en voeding en nesten creëren voor verschillende soorten dieren,” vertelt Janneke.
Hoe kunnen we dat gaan realiseren? Dat was een vraag die ook Rob Pittens bezig hield, het brein achter ROEF. Hij heeft het concept bedacht, door bestaande innovaties in de markt te combineren met nieuwe ideeën. “Er bestonden al veel groene daksystemen voor platte daken. Ook zien we steeds meer daktuinen in Nederland. Maar in wijken kun je die niet goed zien. Wat ik zo gaaf vind aan ROEF is dat het op een schuin dak ligt. Je ziet de hele woonwijk transformeren in een groene oase. Iedereen wordt daar heel blij van.”
ROEF als natuurinclusief systeem
“Binnen woningcorporaties zijn er 800.000 hellende daken in Nederland. 35% van deze daken is in de jaren ‘60 en ‘70 gebouwd en veel daken zijn toe aan vervanging. Vaak leg je een dak voor de komende 50-100 jaar; juist nu moeten we dus aan de bak om die daken groen te maken,” legt Janneke uit.
ROEF is een circulaire, natuurinclusieve, klimaatadaptieve totaaloplossing voor dakrenovaties. Een hele mond vol, maar ROEF weet dan ook verschillende functionaliteiten in haar systeem te combineren. Het systeem heeft directe voordelen voor de natuur (groen), maar weet ook slim gebruik te maken van zonne-energie (geel) en water (blauw).
Voor ieder bedrijf dat met biodiversiteit aan de slag gaat, is het interessant om deze drie aspecten (groen, geel, blauw) onder de loep te nemen. Hoe geef jij terug aan de natuur, en hoe kun je slim omgaan met zon en water? Hieronder lichten we deze aspecten vanuit ROEF toe.
Groen: De voordelen voor biodiversiteit en natuur
“Als eerste, ROEF is natuurlijk een groen dak: het staat vol met allerlei soorten planten die positief bijdragen aan biodiversiteit. We hebben intensief samengewerkt met ecologen en kruidenleveranciers om te bepalen welke planten we moeten creëren en welke dieren we willen redden. Dit soort samenwerkingen zijn fantastisch; je leert daar zoveel van.”
“Ook is ROEF een ‘thuis’ voor diverse dieren en insecten. Zo hebben we acht nestkasten in de dakrand gecreëerd, voor onder andere de huismus, gierzwaluw en vleermuis. Ook zit er een insectenhotel in ons systeem.” “Naast betere biodiversiteit, is een groot voordeel van dit groene dak het verminderen van hittestress. Waar een dak van dakpannen heet kan worden in de zomer, wordt een groen dak maximaal 35 graden Celsius. Dat scheelt zo’n 4-7 graden onder de kap!”
Geel: Gebruik maken van zonne-energie
“Tegenwoordig is het steeds belangrijker dat we energie opwekken uit natuurlijke en hernieuwbare bronnen. Daarom hebben we ook zonnepanelen geïntegreerd in ons daksysteem; dat is het gele aspect van ROEF. De zonnepanelen liggen aan de voor- en achterkant van het dak en de gewichtsverdeling met het groen is zo gemaakt, dat er geen aanpassing nodig is van de dakconstructie. Een renovatie van een pannendak naar een ROEF-dak gebeurt daardoor ook in één dag. Er kunnen dakramen tussen de zonnepanelen worden geplaatst en ROEF bevat een dik isolatiepakket, met een hoge isolerende waarde.”
Blauw: Slim omgaan met water
“Ten slotte is er nog de blauwe functionaliteit; deze gaat over water. Met het veranderende klimaat in Nederland krijgen we steeds vaker te maken met fikse regenbuien. Dat kan tot overlast leiden in wijken. ROEF buffert water (gemiddeld zo’n 1.000 liter per dak) en helpt daarmee die overlast te beperken.“
“ROEF komt daarnaast met een regenton. Ook die regenton buffert water (350 tot 500 liter) en dat water gebruiken we weer om de planten op het dak water te geven. ROEF is daarmee volledig watercirculair. Nu wordt vaak nog kraanwater gebruikt voor het bewateren van groene daken. Dat is niet alleen zonde, maar daar zit ook meer kalk en PH in. Dat is niet altijd goed voor planten.”
Roef komt van het land
“Hoe ROEF tot stand komt, is heel bijzonder. De planten voor ons systeem groeien in een biobased ROEF-tray op het land. Deze trays bestaan uit 50% sedum en 50% inheemse kruidensoorten die van nature in Nederland voorkomen. Een wortel heeft 3 jaar nodig om te groeien. Onze trays liggen dan ook zeker een jaar op de akker, voordat we ze het dak op hijsen. Vanaf het moment dat ze op het dak liggen, bieden we nog 5 jaar onderhoud. Dat is even heel anders dan simpelweg een dakpan bestellen, toch?”
Niet alleen ecologische, maar ook sociale voordelen
“ROEF wordt in elkaar gezet in een sociale werkplaats, voordat het systeem het dak op gaat. Daar geven we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans. We vormen een mooi team samen. Eén van deze collega’s is een grote vogelliefhebber. Het is onwijs leuk om het enthousiasme dan te zien toenemen,” vertelt Janneke.
“Ook heeft ROEF veel waarde voor onze klanten, bouwbedrijven en woningcorporaties. Zodra ze eenmaal voor ROEF hebben gekozen, zien ze bepaalde wijken volledig transformeren. En dat brengt een ontzettend positief gevoel met zich mee. Het imago van de wijk gaat omhoog en bewoners zijn trots. Ik denk zelf ook dat het een domino-effect heeft: zien verduurzamen, doet verduurzamen.”
Weer in verbinding komen met de natuur
“Ik denk dat we de affiniteit met de natuur een beetje zijn verloren. Onder een systeemplafond vergeten we dat wij mensen onderdeel zijn van de natuur. Dus maak meer verbinding met de natuur en breng de natuur letterlijk je bedrijf in. Het staat mooier, mensen worden er gezonder van en de concentratie gaat omhoog,” adviseert Janneke.
“Hoe je dat doet? Natuurlijk is m’n eerste advies om op het dak van je kantoorpand te gaan kijken. ROEF is niet geschikt voor platte daken, maar er zijn veel andere mooie systemen die dat wel zijn. Probeer je kantoor en de nabije omgeving letterlijk te vergroenen! We zijn zo gewend om alles maar te bestraten. Ga op een personeelsuitje eens wat tegels wippen om je pand heen en plant wat bomen, struiken of bloemen. Ook aan je gevel kun je klimplanten toevoegen. Het zijn simpele ideeën, maar met een groot effect!”
