Eerste hulp bij belastingzaken voor starters

Vermogensbelasting is de belasting die je over je opgebouwde vermogen moet betalen. Deze belasting heet officieel vermogensrendementsheffing. Wanneer moet je die heffing betalen? En telt je ondernemersvermogen ook mee? Zo bereken je de belasting op vermogen.

Wat is vermogensbelasting?

De vermogensbelasting is een belasting die de Belastingdienst int over het vermogen dat je in box 3 opbouwt. Deze belasting heet officieel de vermogensrendementsheffing. Je betaalt namelijk belasting over het rendement op je vermogen, niet over elke euro dat je aan vermogen opbouwt.

De Belastingdienst gaat ervan uit dat je verdient aan je vermogen. Bijvoorbeeld omdat je beleggingen geld opleveren. Over dit rendement op je vermogen betaal je dus belasting. Vermogensrendementsheffing is geen zakelijke belasting. Je hebt te maken met dezelfde regels als particulieren. Maar er zijn wel een paar regels voor je zakelijke vermogen. 

Hoeveel mag je belastingvrij sparen in 2024 en 2025?

Elk jaar wordt er een bedrag aan vermogen vastgesteld waarover je geen belasting hoeft te betalen. In 2024 betaal je vermogensrendementsheffing op het moment dat je vermogen boven de € 57.000 komt. Dit is het heffingsvrije vermogen. Voor fiscale partners is het heffingsvrije vermogen € 114.000 (2024). In 2025 stijgt het belastingvrije vermogen naar € 57.684 per persoon.

Wat is het tarief voor de vermogensbelasting in 2024 en 2025?

In 2024 en 2025 is het tarief voor box 3 vastgesteld op 36%. Dit tarief betaal je over het behaalde rendement. En alleen over het vermogen dat boven het heffingsvrije vermogen uitkomt.

Hoe wordt vermogensrendement berekend?

Je betaalt (nu nog) belasting over het veronderstelde rendement - ook wel fictieve rendement - op je vermogen. Dat kan anders zijn dan je daadwerkelijke rendement. Per type vermogen hanteert de Belastingdienst de volgende percentages:

Fictief rendement 2025*

• 1,44% rendement over spaargeld

• 5,88% over overige bezittingen, zoals beleggingen

• 2,62% over schulden (na drempel)

Fictief rendement 2024

• 1,44% rendement over spaargeld

• 6,04% over overige bezittingen, zoals beleggingen

• 2,47% over schulden (na drempel)

*Deze percentages zijn nog voorlopig en worden rond februari 2026 definitief vastgesteld.

Peildatum vermogen

De Belastingdienst hanteert als peildatum voor je vermogen 1 januari. Dus op 1 januari 2024 kijk je naar de hoogte van je vermogen, om te bepalen hoeveel belasting je betaalt over je vermogen in 2024. Dit is relevant voor de aangifte die je in 2025 doet.

Vermogen bepalen voor vermogensrendementsheffing 2024

Je vermogen is opgebouwd  uit verschillende bezittingen. Zoals: 

• Het geld op je spaar- en betaalrekeningen

• Je beleggingen, obligaties en winstbewijzen

• Een tweede woning of een huis dat je verhuurt

Hier vind je een volledige lijst met bezittingen die door de Belastingdienst worden gezien als vermogen. De bezittingen van je fiscale partner en eventuele minderjarige kinderen moet je ook meetellen. Je hoeft niet al je bezittingen op te geven als vermogen. Een aantal zaken zijn vrijgesteld, zoals: je eigen woning, de inboedel van je woning, je auto, je pensioen, je lijfrente en groene beleggingen. Ook over je zakelijke vermogen hoef je geen vermogensrendementsheffing te betalen.

Schulden aftrekken van vermogen

Daarnaast mag je eventuele schulden aftrekken, behalve de hypotheekschuld van je eigen woning. Je schulden moeten dan wel boven het drempelbedrag uitkomen. Het drempelbedrag in 2024 is € 3.700 en € 7.400 als je een fiscale partner hebt. In 2025 is de drempel voor box 3 € 3.800 en € 7.600 als je een fiscale partner hebt.

Wanneer betaal je vermogensbelasting?

Je betaalt belasting over vermogen als je boven het heffingsvrije vermogen uitkomt. Je saldo op 1 januari is daarvoor bepalend. Je geeft je totale vermogen op tijdens de jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting (in box 3). Niet je hele vermogen wordt belast. Het eerste gedeelte is namelijk belastingvrij. Dit is je heffingsvrije vermogen. 

Vrijstelling vermogensbelasting 2024

Het heffingsvrije vermogen in 2024 is € 57.000 zonder fiscale partner en € 114.000 met fiscale partner. In 2025 is dat € 57.684 per persoon. Blijft je vermogen onder dat bedrag, dan hoef je geen vermogensbelasting te betalen. Je hebt een vrijstelling. Komt je vermogen wel boven die grens, dan betaal je daarover vermogensrendementsheffing. Dat belastbare gedeelte van je vermogen heet de ‘grondslag sparen en beleggen’. Heb je een fiscale partner? Dan mag je het bedrag voor de grondslag verdelen over twee personen. 

Voorbeeld vermogensbelasting 2024

Als je bijvoorbeeld een vermogen hebt van € 90.000 en je hebt geen fiscale partner, dan is € 57.000 vrijgesteld van belasting. Over de rest (€ 33.000) moet je vermogensrendementsheffing betalen.

Belasting over vermogen: zakelijk of privé?

Er is een belangrijk verschil tussen het vermogen dat je bezit als particulier en het vermogen in je onderneming. Over het vermogen in je onderneming (box 1) betaal je namelijk geen vermogensbelasting. Dus een zakelijk vermogen van bijvoorbeeld € 65.000 telt niet mee voor de  vermogensrendementsheffing. Dit bedrag telt wel mee als het bedrag op je particuliere rekening staat. Op een zakelijke (spaar)rekening kun je dus belastingvrij geld reserveren voor een toekomstige investering of voor het betalen van de btw na afloop van het kwartaal. Je hoeft hierbij geen rekening te houden met vermogensrendementsheffing.

Geen vermogensbelasting zakelijke rekening

Wanneer de bankrekening niet op naam van je onderneming is geregistreerd, maar op naam van jou als privépersoon, dan valt het saldo wél in box 3 bij je aangifte inkomstenbelasting. Bij een hoog saldo kan het dus zijn dat je vermogensrendementsheffing moet betalen. Dit kun je voorkomen door je winst altijd op een zakelijke rekening te zetten. Een zakelijke ondernemersrekening hoort namelijk bij het vermogen van je onderneming en valt buiten box 3. 

Verder moet het spaarsaldo ook op de balans staan van je onderneming en op navraag moet het aantoonbaar gaan om zakelijk geld. In de boekhouding moet het geld dus worden verantwoord.

Hoe hoog is de vermogensbelasting?

Om je vermogensbelasting te berekenen moet je drie dingen weten: 

1. Wat is je totale vermogen? (minus je heffingsvrije vermogen)

2. Wat is het actuele rendementspercentage per categorie? (Sparen / beleggen / schulden)

3. Wat is het belastingpercentage in box 3?

Als je dit weet kun je berekenen hoeveel vermogensbelasting je precies moet betalen. De tarieven en percentages kunnen elk jaar aangepast worden. Dus let goed op de actuele tarieven.

Nieuwe regels vermogensbelasting

De regels voor vermogensbelasting zijn aangepast, omdat ze in strijd waren met het Europees Verdrag ter bescherming van de rechten van de mens. De berekening was verouderd en voor spaarders waren de regels te zwaar. Het kabinet en de Belastingdienst hebben daarom nieuwe wetgeving over vermogensbelasting ontwikkeld. Hierin berekenen ze de vermogensbelasting op basis van het werkelijk behaalde rendement (reëel rendement).

Overbruggingswet vermogensbelasting (2017-2020)

De nieuwe wetgeving over vermogensbelasting zal waarschijnlijk in 2028 ingaan. In de tussentijd is er sprake van overbruggingswetgeving. Personen die bezwaar hebben gemaakt over de oude regels kunnen compensatie krijgen voor de jaren 2017-2020, als zij te veel vermogensbelasting hebben betaald.

Compensatie voor onterechte vermogensbelasting (2021-2028)

In juni 2024 oordeelde de Hoge Raad dat ook de aangepaste rekenmethode van box 3 nog in strijd is met de wet. De Belastingdienst mag alleen het werkelijke rendement op vermogen belasten en niet een fictief rendement hanteren. Door die uitspraak komen 2,6 miljoen Nederlanders in aanmerking voor compensatie over de afgelopen jaren. Jij ook? Vanaf de zomer van 2025 kun je dan het werkelijke rendement doorgeven aan de Belastingdienst via het formulier Opgaaf werkelijk rendement. Als blijkt dat je te veel belasting hebt betaald, krijg je geld terug.

Werkelijk rendement op vermogen bepalen

Bij de berekening van het werkelijke rendement moet het hele vermogen in box 3 worden meegenomen: het directe en indirecte rendement en zonder aftrek van het heffingvrije vermogen. Hoe bereken je zelf het werkelijk rendement op vermogen? Op de website van de Rijksoverheid staat een factsheet met 3 rekenvoorbeelden.

Auteur

Raphael Klees

Elke week probeer ik ondernemers in Nederland te inspireren en vooruit te helpen. Dat doe ik als redacteur en hoofdredacteur van verschillende zakelijke websites. Mijn doel is de informatie voor bedrijven zo helder en duidelijk mogelijk te maken. Daardoor kunnen ondernemers zich snel weer richten op hun bedrijfsvoering.