Hoe bescherm ik een model?

Als ontwerper of ondernemer ontwikkel je vaak je eigen producten. Je wilt je ontwerpen exclusief houden en voorkomen dat anderen ze namaken. Om dat te bereiken, kun je je ontwerpen als tekening of model laten registreren. Wat de mogelijkheden bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) zijn, lees je in dit artikel.

Wat is een model?

De wet zegt dat het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan als tekening of model wordt beschouwd, als de tekening of het model nieuw is en een eigen karakter heeft. Het BBIE registreert zowel twee- als driedimensionale voortbrengselen. Bij tweedimensionale vormen spreken we over ‘tekeningen’ zoals dessins of patronen op weefsels, stoffen en papier. Bij driedimensionale vormen zoals huishoudelijke apparaten, meubels of kleding spreken we over ‘modellen’. In dit artikel wordt voor het gemak over modelbescherming gesproken in plaats van bescherming van tekeningen of modellen.

Termijn van respijt

Een model moet nieuw zijn. Dit betekent voor de wet dat een model op het moment van het depot niet al bekend mag zijn. De wet voorziet echter in een vangnet: ’de termijn van respijt’. Hierdoor wordt onder bepaalde omstandigheden een model dat al bekend is toch nog als nieuw beschouwd.

Wat is het verschil tussen een model en een octrooi?

Je kunt geen modellen van vormen inschrijven die noodzakelijk zijn voor het verkrijgen van een technisch effect. Dan praten we al snel over uitvindingen en octrooien. Een praktisch voorbeeld is een nieuw inklapmechanisme voor paraplu´s. Het uiterlijk van de paraplu zelf kan als model worden beschermd. Het uiterlijk van het inklapmechanisme kan dat niet als het uitsluitend door de technische functie wordt bepaald. Je kunt één model inschrijven. Dat is een enkelvoudig depot. Maar je kunt ook tot maximaal vijftig modellen gezamenlijk inschrijven. Bijvoorbeeld als je tegelijkertijd een tafel, stoel en lamp wilt registreren. Dat is een meervoudig depot. Meer over octrooien vind je in dit artikel.

Wat zijn de voordelen van modelregistratie?

Als je een nieuw product op de markt brengt, streef je naar een succesvolle verkoop en goede opbrengst. Die kan teniet worden gedaan als iemand anders een product op de markt brengt waarvan het uiterlijk erg overeenkomt met het jouwe. De concurrent kan het product misschien zelfs voor lagere kosten verkopen, want hij hoeft de ontwikkelkosten niet te betalen. Om namaak te voorkomen, kun je je ontwerp als tekening of model bij het BBIE registreren. Daarmee kun je je niet alleen verzetten tegen elke vervaardiging van een product met een gelijk uiterlijk. Je kunt ook bezwaar maken tegen de invoer ervan, het te koop aanbieden, de verkoop, de verhuur, de tentoonstelling, de levering of het gebruik ervan. Met de registratie heb je dus een wapen in handen om misbruik van je ontwerp tegen te gaan.

Hoe lang geldt de registratie?

Een modelregistratie is vijf jaar geldig. Een half jaar voor het verstrijken van die periode ontvang je van het BBIE bericht en kun je je inschrijving weer verlengen met vijf jaar. Je kunt je registratie vier keer voor zo’n periode vernieuwen. De maximum duur van de inschrijving is dus 25 jaar.

Hoe deponeer ik een model?

Je verkrijgt het exclusieve recht op een model door het te deponeren bij het BBIE. Hiervoor vul je een depotformulier in. Dit kun je zelf doen, of laten doen door een merkengemachtigde of een in intellectueel eigendom gespecialiseerde advocaat. Het BBIE kan als onafhankelijk en onpartijdig beheerder van het register je niet helpen met invullen. Zij kunnen je informeren over alle procedurele aspecten rondom modelregistratie, maar kunnen en mogen geen advies op maat geven. De MKB Servicedesk kan dat wel. Onze gespecialiseerde kennispartners kunnen helpen met het invullen van jouw modelregistratie.

Hoe is een ingeschreven model te beschermen?

Je beschermt je model door tegen misbruik ervan op te treden. Als je ontdekt dat je producten worden nagemaakt, kun je naar de rechter stappen. Je inschrijving bij het BBIE is een machtig wapen in deze strijd. Als je wilt weten of een bepaald model al is ingeschreven, kun je het BBIE vragen in het register te kijken. Zij informeren je vervolgens of er identieke modellen in het Beneluxregister staan en zo ja, welke dat zijn. Ook kun je een modellengemachtigde of een advocaat die gespecialiseerd is in intellectuele eigendom, de opdracht geven je belang in de gaten te houden.

Modellen en export

Wil je je producten buiten de Benelux gaan verkopen, dan kun je ook daar je model beschermen. Je kunt ervoor kiezen het uiterlijk van je product alleen binnen de Europese Unie te beschermen. Maar je kunt je model ook in een groot aantal landen beschermen die daartoe een internationale overeenkomst hebben gesloten. Daaronder zitten vele landen van buiten de Europese Unie:

van Zwitserland en Marokko tot Ivoorkust. Als je een registratie wilt voor alle landen binnen de Europese Unie tegelijk, registreer je je model bij het Bureau voor Harmonisatie binnen de Interne Markt (OHIM). Als je een registratie wilt voor een aantal landen binnen de Europese Unie, of voor landen erbuiten, registreer je je model bij de Wereld Organisatie voor de Intellectuele Eigendom (WIPO).