Wat doen de Nederlandse ministeries?

Het beleid van de Nederlandse regering wordt uitgevoerd door een grote hoeveelheid ambtenaren, die verdeeld zijn over diverse ministeries. Maar welk ministerie is waarvoor verantwoordelijk?

Wat is een ministerie?

Een ministerie of departement is een organisatie van de rijksoverheid waar het beleid van de regering wordt uitgevoerd. Aan het hoofd van een ministerie staat een verantwoordelijk minister die zitting heeft in het kabinet. De taken die een ministerie heeft verschilt per kabinet. Een minister wordt meestal bijgestaan door een staatssecretaris. De hoogste ambtenaar van een ministerie heet de secretaris-generaal, met daaronder verschillende directeuren-generaal.

Minister zonder portefeuille

Er kunnen ook ministers worden aangesteld die wel verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van een bepaald beleid, maar die daarvoor geen ministerie tot hun beschikking hebben. Dit zijn de ministers zonder portefeuille, ook wel programma-ministers genoemd. Meestal valt het beleid onder diverse ministeries tegelijk. De benoeming van ministers zonder portefeuille betekent over het algemeen dat het kabinet het toegewezen beleidsterrein belangrijk vindt.

Ministeries

Nederland kent op dit moment 13 ministeries. Hieronder volgt een overzicht van alle ministeries met een korte omschrijving en een link naar de website.

Ministerie van Algemene Zaken (AZ)

Het Ministerie van Algemene Zaken is het ministerie van de minister-president. Het is het kleinste ministerie met het minste aantal ambtenaren. Onder dit ministerie vallen onder andere de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD), de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de  Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten.

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BiZa of BZK)

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de zorg voor het goed functioneren van het openbaar bestuur van ons land. De hoofdtaken zijn verder het bevorderen van de democratische rechtsstaat en openbare orde en veiligheid.

Ministerie van Buitenlandse Zaken/Ontwikkelingssamenwerking (BuZa)

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken/Ontwikkelingssamenwerking heeft als taak de voorbereiding, de coördinatie en de uitvoering van het buitenlands beleid. Daaronder valt onder meer de Europese samenwerking en het vrede- en veiligheidsbeleid.

Ministerie van Defensie

Het Ministerie van Defensie draagt de zorg voor het goed functioneren van het verdedigingsapparaat van ons land. Naast de mogelijke dreiging van buitenaf is dit apparaat ook beschikbaar voor operatie in NAVO of VN-verband in het buitenland.

Ministerie van Economische Zaken (EZ)

Het Ministerie van Economische Zaken is verantwoordelijk voor de bevordering van een evenwichtige economische groei en voor de ordening van het economische leven.

Ministerie van Financiën

Het Ministerie van Financiën speelt een centrale rol bij het vertalen van het algemeen regeringsbeleid in financieel beleid. Daarnaast coördineert het de openbare uitgaven en zorgt voor de inning van de belastinggelden.

Ministerie van Justitie

Het Ministerie van Justitie houdt zich bezig met rechtshandhaving (waaronder criminaliteitsbestrijding) en met het bewaken van de kwaliteit van de wetgeving. Het ministerie is belast met wetgeving op het gebied van privaatrecht, bestuursrecht, vreemdelingenzaken, rechtshulp, jeugdbescherming en delinquentenzorg.

Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)

Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit  heeft de zorg voor producten van agrarische oorsprong, natuur en natuurlijk milieu, openluchtrecreatie, beheer en inrichting landelijk gebied en welvaart werknemers agrarische sector.

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap draagt de zorg voor het scheppen van een wettelijk kader voor het onderwijs, voor het uitvoeren van onderwijswetten en het verstrekken van financiële middelen daarvoor. Sinds 2007 is het ministerie ook belast met het beleid op het gebied van kinderopvang.

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)

Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft onder andere de zorg voor het arbeidsvoorwaarden-, inkomens- en vermogensbeleid, de sociale zekerheid, de arbeidsvoorziening en de arbeidsomstandigheden.

Ministerie van Verkeer en Waterstaat (V&W)

Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft de zorg voor het vervoer en het verkeer te land, te water en in de lucht. Voorts is het verantwoordelijk voor de beveiliging van het land tegen het water en voor de waterhuishouding.

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport draagt de zorg voor de volksgezondheid. Dit betreft onder andere het beleid met betrekking tot ziekenhuizen, geneesmiddelen, ziektekosten en huisartsen. Ook het welzijnsbeleid zoals: de ouderenzorg, het jeugdbeleid, het sociaal-cultureel werk, de verslaafdenzorg en de maatschappelijke dienstverlening, behoort tot het taakveld. Daarnaast is het ministerie verantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van de sport.

Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM)

Het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer is belast met de zorg voor de volkshuisvesting en de stadsvernieuwing, de verbetering van de kwaliteit van onze woon- en leefomgeving en de ruimtelijke inrichting.