Verplichte klokkenluidersregeling voor mkb blijkt in de praktijk weerbarstig
Helft ondernemers in mkb heeft geen weet van nieuwe wet
Sinds eind vorig jaar is het voor mkb-bedrijven verplicht om een klokkenluidersregeling te hebben. Zo kunnen medewerkers anoniem en zonder consequenties melding maken van misstanden binnen het bedrijf. Maar in de praktijk blijken heel veel bedrijven helemaal niet zo’n regeling te hebben. De nieuwe wet is onbekend.
Wet bescherming klokkenluiders schrijft voor hoe regeling eruit moet zien
Sinds 17 december 2023 is de Wet bescherming klokkenluiders van kracht voor het mkb. Deze wet verplicht organisaties met 50 tot 249 werknemers om een interne meldregeling te hebben. Grotere bedrijven moesten al eerder zo’n regeling hebben, namelijk sinds 18 februari 2023. Ook kleine bedrijven - met minder dan vijftig werknemers - moesten in sommige gevallen al eerder aan de wet voldoen omdat ze in specifieke sectoren opereren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de financiële sector.
Helft mkb-ondernemers weet van niks
Maar wat blijkt? Ongeveer de helft van de Nederlandse mkb-bedrijven heeft helemaal geen klokkenluidersregeling, of weet niet of ze die hebben. Dat ontdekte HR-softwarebedrijf Personio eind vorig jaar. Dat heeft deels te maken met onwetendheid. Voor de helft van de bedrijven is de nieuwe wet onbekend. Een deel heeft er wel van gehoord maar kent de details niet. Ook medewerkers - die dus de klok moeten kunnen luiden - weten vaak niet dat de wet bestaat, laat staan of het bedrijf waar ze werken een klokkenluidersregeling heeft.
Waarom bestaat de klokkenluidersregeling?
De wet is in het leven geroepen omdat medewerkers melding moeten kunnen maken van een ernstige misstand binnen hun bedrijf, zonder dat het negatieve gevolgen heeft voor deze medewerker.
Maar ook voor werkgevers is de regeling belangrijk. Je medewerkers hebben meer vertrouwen in het bedrijf als ze misstanden vertrouwelijk kunnen melden, je houdt hen immers uit de wind. Luisteren naar de klokkenluider geeft je bovendien de kans de bedrijfsvoering te verbeteren en ernstiger misstanden - met alle gevolgen, zoals financiële schade, van dien - te voorkomen.
Hoe moet de klokkenluidersregeling er in jouw bedrijf uitzien?
Zorg ervoor dat je een interne meldprocedure hebt die voldoet aan de wet. Dit betekent dat je een kanaal moet hebben waar meldingen kunnen worden ontvangen zonder dat de identiteit van de melder en betrokkenen helder kunnen worden. Dit systeem moet alleen toegankelijk zijn voor daartoe gemachtigd personeel. Daarnaast is het belangrijk om je medewerkers te attenderen op deze procedure en ze uit te leggen hoe de procedure werkt. Dat moet schriftelijk of elektronisch.
Online zijn verschillende modelregelingen te vinden. De meldprocedure moet voldoen aan de eisen van de klokkenluiderswet, en werkgevers moeten zich houden aan de voorgeschreven regels. Oftewel: ze moeten de regels goed uitvoeren en klachten juist afhandelen. Doe je dit als werkgever niet, dan kun je een boete krijgen.
In de meldprocedure moeten in ieder geval de volgende zaken staan:
Hoe er intern wordt omgegaan met de melding
Wanneer er sprake is van een vermoeden van een misstand
Hoe werknemers gebruik kunnen maken van de regeling (schriftelijk, mondeling via de telefoon of een spraakberichtsysteem, of face to face als de medewerker dit wil)
Bij wie de klokkenluider zich kan melden (een onafhankelijke functionaris, die ook extern mag zijn)
Welke functionarissen de melding zorgvuldig kunnen opvolgen
Het feit dat de werknemer de mogelijkheid heeft om - vertrouwelijk - een adviseur te raadplegen
Het feit dat de klokkenluider binnen zeven dagen na ontvangst van de melding een ontvangstbevestiging krijgt
Dat er binnen maximaal drie maanden na de verzonden ontvangstbevestiging informatie wordt gegeven over de opvolging van de melding
Wetswijzigingen voor ondernemers in 2024
Dit jaar zijn er meer regels veranderd voor ondernemers. Wil je op de hoogte zijn van waar jouw bedrijf aan moet voldoen? Lees hier alles over de belangrijkste wetswijzigingen voor ondernemers in 2024.
