Hoe krijg je nadeelcompensatie voor een opengebroken straat?
Column | Hoe toon je aan dat je bedrijf schade heeft geleden?
Lijd je als ondernemer schade door opengebroken straten, afgesloten wegen of een grootschalig infrastructureel project, dan wil je deze verhalen op de overheid. Valt jouw schade buiten het normaal maatschappelijk risico? Verzoek de overheid om schadevergoeding en onderbouw je aanvraag zo zorgvuldig mogelijk.
De aanvraag om nadeelcompensatie dien je in bij de verantwoordelijke overheid (bijvoorbeeld de gemeente). Het is aan jou als ondernemer om de aanvraag zo goed mogelijk te onderbouwen. Leg je financiële gegevens en andere stukken, zoals foto’s en krantenartikelen, over.
Ondernemersrisico
Aan de hand van jouw aanvraag beoordeelt de overheid of de schade buiten het normaal ondernemersrisico valt. Daarbij zijn alle (relevante) omstandigheden relevant, zoals de omvang van de schade. Hoe hoger de schade, hoe meer kans op nadeelcompensatie. Ook de duur van de werkzaamheden en de wijze van uitvoering zijn van belang.
Voorbeeld schadevergoeding
Langdurige projecten, zoals de aanleg van de Noord/Zuidlijn te Amsterdam en de herinrichting van de binnenstad van Vlissingen, hebben diverse malen geleid tot toekenning van nadeelcompensatie. De transportbedrijven die werden geconfronteerd met omrijdschade als gevolg van de Hollandse Brug hebben volgens de hoogste bestuursrechter recht op schadevergoeding. Waarom? Niet alleen vanwege de forse omvang van de schade, maar ook vanwege de plotselinge én langdurige afsluiting van de Hollandse Brug (een aangesloten periode van veertien maanden).
Je persoonlijke situatie
Jouw persoonlijke situatie is ook van belang. Denk hierbij aan vragen als: stond er een keet voor je winkel waardoor je etalage niet zichtbaar was voor passanten? Had je last van zand en zandzakken voor je deur met extra schoonmaakkosten tot gevolg? Wat was de afstand van de bouwput of bouwplaats tot jouw stomerij? Zijn je klanten tijdens de werkzaamheden naar je concurrent overgelopen en moest je extra kosten maken om je klanten terug te winnen? Waren de werkzaamheden ingrijpender dan oorspronkelijk gepland en zo ja: wat voor gevolgen had dit voor jouw onderneming? Had je meer overlast van de werkzaamheden dan de supermarkt tegenover jouw kledingzaak? Stonden er bouwhekken bij je winkel, waardoor je winkel slecht bereikbaar was?
Dus… jouw persoonlijke situatie is ook van belang voor de vraag of het normaal maatschappelijk risico is overschreden. Toon dit aan met concrete en betrouwbare gegevens en (omzet)cijfers.
Wijziging nadeelcompensatie
Het is een misverstand dat de wijziging in de Regeling nadeelcompensatie Verkeer en Waterstaat (1999) van de nadeelcompensatieregeling ten gunste van de ondernemer is. De nadeelcompensatieregeling is weliswaar aangepast, maar Rijkswaterstaat gaat nog steeds standaard uit van de 15 procent omzetdrempel. Deze methode legt de lat zeer hoog. Pas als sprake is van 15 procent omzetverlies, wordt de schade als gevolg van het onderhoud aan de weg vergoed. Hebben de wegwerkzaamheden geleid tot 10 of 14,9 procent omzetverlies, dan wordt het verzoek om schadevergoeding = (nadeelcompensatie) zonder meer afgewezen. Dan heet het dat de schade lager is dan de 15 procent omzetdrempel. In zoverre is de gewijzigde nadeelcompensatieregeling niet veranderd en blijf je als ondernemer met lege handen zitten. Tenminste als je geen actie onderneemt.
15%-drempel aanvechten
Het is lonend om de 15 procent omzetdrempel aan te vechten. De rechtspraak is namelijk omgegaan. Rijkswaterstaat en andere overheden mogen niet meer standaard uitgaan van de relatief hoge drempel van 15 procent. Per geval moet Rijkswaterstaat de hoogte van de drempel bekijken aan de hand van wat jij als ondernemer aanvoert. Stel, je exploiteert een tuincentrum en het werk aan de rijksweg is niet tijdig aangekondigd. Je hoort pas aan het begin van de lente dat de weg wordt opengebroken. Als gevolg hiervan kon je als ondernemer niet tijdig hierop inspelen. Was het werk eerder aangekondigd, dan had tuincentrum hiermee rekening kunnen houden door bijvoorbeeld minder tuinmeubelen in te slaan. In dat soort situaties is het onredelijk om gebruik te maken van de 15 procentdrempel.
Is het aanvechten van de 15%-drempel lonend?
Ja, zonder meer. Een typisch voorbeeld is het wegrestaurant De Wouwse Tol. Het wegrestaurant leed flinke omzetschade als gevolg van onderhoud aan een weg. Het wegrestaurant kreeg de schade pas vergoed na de drempel te hebben aangevochten. De rechter vond de 15 procent omzetdrempel in zijn situatie onredelijk. Rijkswaterstaat werd daarom opgedragen alsnog de claim toe te wijzen.
Wat zegt de nieuwe Wet nadeelcompensatie?
De nieuwe Wet, die voorlopig nog niet in werking treedt, regelt niets over normaal ondernemersrisico. De regering laat het gebruik van de drempel over aan Rijkswaterstaat en de andere overheden. Een pluspunt is dat diverse gemeenten reeds zijn overgegaan tot het verlagen van de drempel van 15 procent naar 8 procent. Dat zijn inmiddels de gemeenten Amsterdam, Groningen en Rotterdam.
Wat nu?
Er is een duidelijke ontwikkeling in de richting naar een lagere drempel dan 15 procent. Het is goed Rijkswaterstaat daar op te wijzen. Vroeger of later zal ook Rijkswaterstaat haar drempel verlagen. Tot die tijd zal de ondernemer desnoods zelf een lagere drempel moeten afdwingen via een jurist of procedure.
