De thuiswerkplek & arbo: zo zit het

Help je thuiswerkende medewerkers gezond en fit te blijven

Welke arboregels gelden bij thuiswerken?

Thuiswerken is bij veel bedrijven een vast onderdeel geworden van het personeelsbeleid. Hoe zit het met de arbowet bij thuiswerken? Wat zijn de plichten van de werkgever?

Geldt de arbowet bij thuiswerken?

Hier kunnen we kort en krachtig over zijn: ja. De Arbowet (artikel 3) maakt duidelijk dat de werkgever verantwoordelijk is voor de werkplek van zijn werknemers. De werkgever heeft ‘zorgplicht’. De wet zegt onder andere: “De werkgever zorgt voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers inzake alle met de arbeid verbonden aspecten en voert daartoe een beleid dat is gericht op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden”. Die zorgplicht geldt ook als een werknemer thuiswerkt, want in het Arbobesluit (art. 1.43-1.53) staan regels voor plaatsonafhankelijke arbeid, zoals thuiswerken. 

Thuiswerkplek arbo: waar let je op?

De thuiswerkplek moet dus, net als de werkplek op kantoor, voldoen aan de Arbowet. Dat wil zeggen: de plek moet goede en veilige arbeidsomstandigheden bieden. Het is daarmee verstandig om de thuiswerkplek op te nemen in het arbobeleid van de organisatie. Als werkgever moet je bekijken welke zaken de werknemer nodig heeft om veilig en productief thuis kunnen te werken. Denk aan: 

  • Veiligheid 

  • Gezondheid 

  • Comfort 

  • Functioneren 

 Dit zul je niet alleen willen doen omdat de wet het voorschrijft, maar ook omdat de duurzame inzetbaarheid van jouw medewerkers belangrijk voor je is. Je wilt er natuurlijk alles aan doen om ziekte te voorkomen. Daarnaast: een werknemer die comfortabel kan werken op de thuiswerkplek, zal ook veel productiever zijn. 

Lees meer over een thuiswerkbeleid opstellen

Gezond en productief werken met een beeldscherm 

Bij thuiswerken gaat het in de meeste gevallen om werken achter een beeldscherm. Het Arbeidsomstandighedenbesluit noemt specifieke voorschriften als het gaat om beeldschermwerkplekken. Zo moet het werk achter een beeldscherm afgewisseld kan worden door ander werk en voldoende rust. De wetgever stelt op dit gebied nog meer eisen, zowel op kantoor als thuis: 

  • Het beeldscherm moet van goede kwaliteit zijn. 

  • Het scherm mag niet spiegelen en moet goed instelbaar zijn. 

  • Het beeldscherm mag niet verbonden zijn met het toetsenbord (dus bij een werkplek met laptop moet je een apart toetsenbord gebruiken). 

  • De werkplek moet zo in te stellen zijn dat de werknemer comfortabel kan werken. 

  • Er moet voldoende en prettig licht zijn op de werkplek. 

Het is aan te raden om je medewerkers standaard met twee beeldschermen te laten werken. Met een extra scherm kunnen werknemers efficiënter multitasken, documenten vergelijken en informatie gemakkelijker verwerken. Een tweede scherm kan dus ook de productiviteit van je medewerkers verhogen. Er zijn verschillende aansluitmogelijkheden, je kunt de schermen aan elkaar linken door middel van daisychaining, een kabel of een dockingstation.

Een comfortabele werkplekinrichting met een dockingstation 

Een belangrijk onderdeel van de Arbowetgeving, is dat je medewerkers comfortabel kunnen werken. Hiervoor zijn ook een losse muis, toetsenbord, headset en goede webcam essentieel. De uitdaging zit erin om deze apparaten allemaal aan te sluiten op de laptop, zonder dat de hele home office bezaaid is met kabels.  

Een slimme oplossing voor een opgeruimd bureau is de dockingstation of dockingmonitor. Dit is een centraal punt waar je medewerkers hun laptop met één USB-C kabel kunnen aansluiten op alle accessoires. Als je medewerkers hybride werken, kunnen ze na een wisseling van werkplek direct aan de slag. 

Thuiswerkplek arbo: ergonomisch verantwoord 

Je kunt als werkgever natuurlijk niet bij elke werknemer langsgaan om persoonlijk te controleren hoe de werkplek eruitziet en hoe het precies gaat. Maar je kunt thuiswerken volgens de arbo wel faciliteren, bijvoorbeeld door er zoveel mogelijk voor te zorgen dat de medewerker met ergonomische apparatuur kan werken. Hiervoor heeft je medewerker een goede bureaustoel, een ergonomisch toetsenbord en een verstelbaar bureau nodig. 

 Een ergonomische werkplek maakt de kans op gezondheidsklachten zoals aan de rug, nek, schouder, arm, pols en hand kleiner. Belangrijk om te weten: wanneer een thuiswerkplek niet voldoet aan de Arbowet, dan is dat op basis van de wet de verantwoordelijkheid van de werkgever.  

  • Tip: Geef medewerkers een checklist waarmee ze zelf kunnen controleren of hun thuiswerkplek arboproof is. Een voorbeeld vind je in de bijlage van de Arbohandreiking voor thuiswerken (Het Nieuwe Werken: hoe blijf je er gezond bij?). 

Geef advies bij thuiswerken 

Daarnaast is het ook belangrijk om duidelijke instructies te geven voor het gebruiken van de verschillende apparatuur. Hoe hoog moet het bureau? Wat is de goede stand van de bureaustoel? Op welke hoogte moet het beeldscherm? Hoe vaak moet je korte pauzes nemen? Het antwoord op dit soort vragen kan medewerkers helpen om probleemloos te werken en duurzaam inzetbaar te zijn. Een paar tips voor het arboproof inrichten van de werkplek: 

  • Afstelling stoel en tafel. De hoogte van de stoel en tafel is zo afgesteld dat de schouders een ontspannen houding hebben. De ellebogen horen op of het boven tafelhoogte te komen. De knieën zitten op ongeveer dezelfde hoogte als de heupen en de voeten staan recht op de grond (of op een voetenbankje). 

  • Afwisseling. Maak het mogelijk om zitten af en toe af te wisselen met staan, bijvoorbeeld door een in hoogte verstelbaar bureau of anders een hogere tafel waar je een laptop even op kan leggen. Je kunt ook afwisseling vinden door regelmatig te lopen of staand te vergaderen. 

Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) 

Nog iets om aan te denken is het psychische welzijn van de medewerker. Zowel op kantoor als thuis kunnen werknemers werkstress ervaren. Neem voldoende maatregelen om werkstress tegen te gaan. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je medewerker altijd een aanspreekpunt heeft waar hij terecht kan zodra hij vastloopt of tegen problemen aanloopt. Alleen werken brengt andere uitdagingen met zich mee dan samen op kantoor werken. De een kan hier beter mee omgaan dan de ander. 

Wat is de verantwoordelijkheid van de werknemer? 

De werkgever moet zich houden aan arbo als het gaat om de thuiswerkplek. Daar staat tegenover dat je medewerker ook een verantwoordelijkheid heeft: de verantwoordelijkheid om aan de bel te trekken als hij klachten ervaart of als volgens hem de werkplek niet voldoet aan de eisen. De werknemer moet zich vrij voelen om te allen tijde in gesprek te gaan over fysieke of mentale klachten of het voorstadium hiervan.  Als werkgever verlaag je de drempel tot dit soort gesprekken door je medewerker ook te wijzen op zijn verantwoordelijkheid. Laat merken dat je deur altijd openstaat om te luisteren, en dat je bereid bent op zoek te gaan naar oplossingen in het realiseren van een veilige thuiswerkplek, in overeenstemming met de Arbowet.  

Risicoinventarisatie & -evaluatie 

Als werkgever stel je een Risicoinventarisatie & -evaluatie (RI&E) op om arbeidsrisico’s in kaart te brengen waar jouw medewerkers mee te maken kunnen krijgen. Daarmee kun je bepaalde ongelukken en gezondheidsklachten voorkomen. Het is verstandig om de thuiswerkplek ook op te nemen in je RI&E, zodat jij en je medewerkers van tevoren rekening kunnen houden met de mogelijke risico’s van de thuiswerkplek. Weet wat de mogelijke gevaren van de thuiswerkplek zijn en informeer je werknemers hierover. 

Thuiswerkplek arbo: wie doet de inrichting? 

Als de thuiswerkplek van de medewerker niet aan de Arbowet voldoet, dan kun je als werkgever apparatuur of meubilair ter beschikking stellen. Sommige bedrijven kiezen ervoor dit zelf te doen door een werkplek in te richten voor de werknemers. Soms doen ze dit door een externe partij in te huren die thuiswerkplekken aanbiedt en inricht. Andere organisaties kiezen ervoor een thuiswerkbudget ter beschikking te stellen voor hun medewerkers. Hiermee kan een medewerker zelf bepalen hoe hij de thuiswerkplek inricht. Daarnaast kunnen werkgevers een thuiswerkvergoeding geven.  

Let op: Het inrichten van een ergonomische werkplek kost al snel € 2.000,- tot € 3.500,-. Als je medewerker thuis al een goede werkplek heeft, dan hoef je als bedrijf uiteraard geen computer of meubilair meer ter beschikking te stellen voor de thuiswerkplek.  

  • Tip: Vraag medewerkers een foto te maken van hun thuiswerkplek. Controleer die samen op de arbovereisten of leg hem voor aan een arbodeskundige. 

Checklist thuiswerkplek arbo 

Je zorgplicht maakt het op het eerste gezicht misschien ingewikkeld om medewerkers thuis te laten werken. Bespreek met je medewerkers de volgende punten en neem waar nodig actie: 

  • Is thuiswerken geschikt voor desbetreffende functie of slechts deels? 

  • Is er een geschikte werkruimte in huis? 

  • Zijn er voldoende technische en ergonomische middelen om veilig en gezond te kunnen thuiswerken? Denk hierbij aan computer(-programma's) en bureaustoel die voldoet aan de Arbonormen. 

  • Hoe is de bereikbaarheid en communicatie tussen werknemers afgestemd? 

  • Hoe kunnen er duidelijke afspraken gemaakt worden betreffende productiviteit en planning? 

Wat vind je van dit artikel?

Pauline Veenstra

Auteur

Pauline Veenstra

Als freelance copywriter schrijf ik voor veel verschillende ondernemersplatforms, waaronder MKBSD. Ik vind het ontzettend leuk om de verhalen van ondernemers vast te leggen, het starten van een eigen bedrijf is immers een groot avontuur! Verder houd ik ervan om complexe thema’s als financiering en belastingzaken uit te leggen op een manier die voor iedereen begrijpelijk is. Zo hoop ik jouw leven als ondernemer net wat gemakkelijker te maken.